بیماری کبدی به عنوان یک اصطلاح گسترده می تواند توصیف کننده هر مسئله ای که به کبد آسیب می رساند و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار می دهد باشد.
علل احتمالی بروز آن شامل عفونت ها، شرایط ژنتیکی، اختلالات خودایمنی و سرطان است. با پیشرفت بیماری کبد توانایی عملکرد این غده تا حدی کاهش می یابد که حتی در برخی موارد منجر به مرگ فرد می شود.
فرد دارای علائم بیماری کبد باید با پزشک برای تعیین بهترین روش درمانی صحبت کند. درمان زودرس در اغلب موارد می تواند پیشرفت بیماری را متوقف یا آهسته کند و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد. به گزارش مدیکال نیوزتودی، در این مقاله علائم بیماری های مورد بحث قرار می گیرد.
بیماری کبد چیست؟
بیماری کبد چندین بیماری مختلف را توصیف می کند که به کبد آسیب می رساند و منجر به کاهش عملکرد آن می شود. انواع مختلفی از بیماری کبدی وجود دارد که می تواند در نتیجه ویروس ها، شرایط ژنتیکی و سرطان در کنار سایر علل نمایان شود. درمان ها می توانند برخی از بیماری های کبد را تحت تاثیر قرار دهند و از منجر شدن آنها به نارسایی کبدی تهدید کننده زندگی جلوگیری کنند.
بیماری کبد می تواند حاد یا مزمن باشد و بیماری حاد کبدی زمانی رخ می دهد که موردی به صورت ناگهانی به کبد آسیب برساند. اگر بیماری به مدت 6 ماه یا بیشتر کبد فرد را تحت تاثیر قرار دهد آن را بیماری مزمن کبدی می نامند.
علائم عمومی بیماری کبد
بیماری حاد کبدی علائم مختلفی دارد، از جمله:
تب
خستگی یا ضعف
زردی پوست و چشم معروف به زردی
ادرار تیره رنگ
مدفوع کمرنگ
تهوع و استفراغ
درد زیر دنده ها در سمت راست بدن
در برخی موارد بسته به علت بروز بیماری کبد این علائم ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شود، همچنین حدود 50 درصد از افراد مبتلا به بیماری حاد کبدی علائمی ندارند. افراد دارای بیماری مزمن کبدی ممکن است هیچ علائمی را تجربه نکنند تا زمانی که بیماری سال ها پیشرفت کند.
علائم هپاتیت
هپاتیت به التهاب کبد اشاره دارد. بر اساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، متداول ترین انواع هپاتیت ویروسیA ، B و C است، همچنین این احتمال وجود دارد فرد در اثر مصرف برخی داروها، سموم یا مصرف زیاد الکل به هپاتیت مبتلا شود.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها خاطرنشان می کند علائم بیماری حاد می تواند پس از مواجهه از 2 هفته تا 6 ماه وجود داشته باشد. علائم هپاتیت مزمن ممکن است چندین دهه طول بکشد تا بروز پیدا کند. برخی از علائم رایج آن عبارتند از:
خستگی
کاهش اشتها
مدفوع به رنگ روشن
تب
حالت تهوع
زردی
درد شکم
استفراغ
ادرار تیره رنگ
درد مفصل
با این حال، برخی از افراد مبتلا به هپاتیت هم ممکن است به هیچ وجه علائمی را تجربه نکنند.
علائم بیماری کبد چرب
بیماری کبد چرب هنگام تجمع چربی در این غده ایجاد می شود. چربی جمع شده به مرور زمان به کبد فرد آسیب می رساند و عملکرد آن را مختل می کند.
بیماری کبد چرب مانند سایر شرایط کبدی ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. هنگام بروز علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
ضعف
خارش طولانی مدت
خستگی شدید
کاهش وزن بدون دلیل
زردی
رگ های خونی که مانند تار عنکبوت روی پوست به نظر می رسند
علائم بیماری ژنتیکی
انواع مختلفی از بیماری ژنتیکی کبد وجود دارد که بسیاری از آنها هنوز ناشناخته هستند. بر اساس اعلام بنیاد کبدی آمریکا، 2 مورد از رایج ترین آنها کمبود آلفا یک آنتی تریپسین و سندرم آلاگیل است. علائم این شرایط متفاوت است، اما می تواند شامل موارد زیر باشد:
خستگی
تورم شکم
کاهش اشتها
نتایج غیرطبیعی آزمایش کبد
زردی
تورم در پاها
مدفوع کمرنگ و شل
نرخ رشد ضعیف در 3 ماه اول زندگی
خارش پوست
علائم بیماری های خودایمنی کبدی
انواع مختلفی از بیماری کبدی خودایمنی وجود دارد که یکی از شایع ترین آنها هپاتیت خودایمنی است. فردی که با این شرایط زندگی می کند از علائم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
حالت تهوع
خستگی
اسهال
از دست دادن اشتها
زردی
با پیشرفت بیماری علائم شدیدتری مانند از دست دادن عملکرد مغز، تورم پاها و تجمع مایع در شکم نیز ممکن است نمایان شود.
علائم سرطان کبد
سرطان کبد علائم مختلفی با سایر بیماری های کبدی دارد. در صورت مشاهده این علائم فرد باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند زیرا تشخیص به موقع به بهبود علائم و احتمال موفقیت درمان کمک می کند. علائم رایج سرطان کبد عبارتند از:
از دست دادن اشتها
لاغری ناخواسته
بزرگ شدن کبد
بزرگ شدن طحال
احساس سیری بعد از یک وعده غذایی یا میان وعده کوچک
حالت تهوع
استفراغ
درد شکم
خارش
تجمع مایعات در شکم
زردی
علائم سیروز کبدی
سیروز زمانی اتفاق می افتد که کبد به طور دائمی زخم و آسیب ببیند. سیروز غالبا به دلیل شرایط دیگر مانند هپاتیت یا بیماری کبدی مرتبط با مصرف الکل ایجاد می شود.
این عارضه در اوایل شروع بیماری چندین علائم ایجاد می کند، از جمله:
احساس ناراحتی یا درد در سمت راست بالای شکم
کاهش اشتها
احساس خستگی یا ضعف
استفراغ
لاغری ناخواسته
حالت تهوع
با گذشت زمان علائم شدیدتر هم می شوند. علائم دیگری که ممکن است نمایان شوند عبارتند از:
زردی
کبودی یا خونریزی به راحتی
اختلال شناختی
خارش شدید پوست
تورم در ناحیه پایین پا، مچ پا یا پا
نفخ شکم
ادرار تیره رنگ
علائم نارسایی کبدی
نارسایی کبدی هنگام آهسته شدن یا توقف عملکرد طبیعی کبد رخ می دهد. این وضعیت تهدید کننده زندگی است و نیاز به مراقبت و درمان دارد. علائم نخست خفیف بوده و با بدتر شدن شرایط شدت آنها افزایش می یابد. برخی از علائم متداول اولیه عبارتند از:
خستگی
حالت تهوع
از دست دادن اشتها
اسهال
با پیشرفت بیماری علائم می توانند بدتر شده و شامل موارد زیر باشند:
گیجی یا گمراهی
خواب آلودگی شدید
کما
نارسایی کبدی می تواند کشنده باشد.
عوامل خطر بیماری های کبدی
چندین عامل خطر بالقوه برای ابتلا به بیماری کبد وجود دارد. برخی از این عوامل عبارتند از:
نوشیدن بیش از حد الکل که خطر سیروز یا سرطان کبد را افزایش می دهد
زندگی با دیابت
چاقی
کلسترول بالا
داشتن سابقه بیماری کبد مانند هپاتیت B یا C که هر دو خطر سرطان کبد را افزایش می دهند
مکمل های مضر
قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند محصولات تمیز کننده خانگی یا کودها یا آفت کش ها روی میوه ها و سبزیجات
تشخیص بیماری های کبد
در صورت داشتن یا مشکوک بودن به بیماری کبدی باید به پزشک مراجعه کرد. پزشک ضمن معاینه فیزیکی از فرد در مورد علائم و سابقه پزشکی و خانوادگی وی سوال می کند.
علاوه بر این، پزشک انجام یک یا چند آزمایش را تجویز می کند. برخی از آزمایش های معمول برای تشخیص بیماری یا آسیب کبدی شامل موارد زیر است:
تست آلفا فتوپروتئین
آزمایش لاکتات دهیدروژناز
آزمایش 5′-نوکلئوتیداز
آزمایش آنتی بادی علیه میتوکندریایی
آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز
آزمایش گاما گلوتامیل ترانس پپتیداز
آزمایش آلبومین خون
آزمایش بیلی روبین یا زردی
آزمایش آلکالن فسفاتاز
آزمایش زمان پروترومبین
آمینوترانسفرازهای سرم
آزمایش آلانین آمینوترانسفراز
درمان بیماری های کبدی
بهترین درمان برای بیماری کبد به عوامل مختلفی از جمله نوع بیماری کبدی، سن فرد و سایر شرایط پزشکی بستگی دارد. برای برخی از انواع بیماری های کبدی پزشک ممکن است داروهایی را برای کمک به کاهش علائم یا درمان مستقیم بیماری تجویز کند.
فردی که تشخیص سرطان کبد را دارد به احتمال زیاد درمان های مختلف سرطان برای از بین بردن یا مبارزه با این بیماری نیاز است. در برخی موارد از نارسایی کبدی ممکن است بتوان بخشی از کبد را نجات داد. اگر گزینه مناسبی نیست جراحی پیوند کبد برای فرد تجویز می شود.
چشم انداز
نتیجه افراد مبتلا به بیماری کبد بسته به سن و سلامت کلی آنها شدت شرایط و اثربخشی درمان متفاوت خواهد بود. فرد باید با پزشک در مورد روش های درمانی موجود صحبت کند. پزشک می تواند توضیح دهد آیا درمان به احتمال زیاد بیماری را درمان می کند یا روش های دیگری برای مدیریت بهتر بیماری وجود دارد.