دنده گردنی یکی از عوامل موثر در بروز سندروم خروجی قفسه سینه است که علائمی مانند احساس خواب رفتگی در دست‌ها را به دنبال دارد.
ستون فقرات گردن از هفت مهره تشکیل شده است که هر مهره دارای دو زائده عرضی است که از مهره به طرفین (راست و چپ) امتداد دارند. این زوائد محل اتصال عضلات اطراف گردن هستند، اما در برخی افراد زائده عرضی مهره هفتم گردن، به صورت یک یا دو طرفه بیشتر رشد می‌کند و بلندتر از حالت طبیعی می‌شود.
وقتی از رو به رو به ستون فقرات گردن فرد مبتلا به دنده گردنی نگاه می‌کنیم، زائده عرضی مهره هفتم گردن بلندتر از حد معمول، شبیه یک دنده اضافی، در بالای دنده اول قفسه سینه قرار گرفته است، به همین علت به آن دنده گردنی می‌گویند. دنده گردنی اغلب آزاد است، اما در برخی موارد، به وسیله یک بافت فیبری غضروفی به دنده اول متصل می‌شود.
اهمیت دنده گردنی چیست؟
وجود دنده گردنی فضای خروجی قفسه سینه را کمتر و تنگ‌تر می‌کند. فضای خروجی قفسه سینه یک فضای مثلثی است که در دو طرف قاعده گردن، بین دنده اول و استخوان ترقوه قرار گرفته است. از این فضا، عروق و اعصاب شبکه بازویی که خون رسانی و حس بازو و دست را تامین می‌کنند، عبور می‌کنند. وجود دنده گردنی فضای مثلثی را تنگ می‌کند، بنابراین فشار بر روی عروق و اعصابی که از این فضا عبور می‌کنند، وارد می‌شود، بنابراین فرد به درد شانه‌ها، بازو‌ها و گردن و همچنین احساس خواب رفتگی در دست‌ها دچار می‌شود. در این حالت گفته می‌شود که شخص به سندروم خروجی قفسه سینه (سندروم توراسیک اوت لت) مبتلا شده است.
او درباره ساختار قامتی ضعیف و نادرست تصریح کرد: افرادی که صاف نمی‌ایستند، به جلو قوز می‌کنند و شانه‌های افتاده دارند، در این اشخاص استخوان ترقوه به پایین کشیده و فضای بین این استخوان و دنده اول تنگ‌تر می‌شود. افراد چاق به ویژه اشخاصی که شکم بزرگی دارند هم در معرض ابتلا به سندورم خروجی قفسه سینه هستند، زیرا حجم شکم موجب می‌شود فشار روی قفسه سینه وارد شود، بنابراین قفسه سینه به پایین کشیده و فضای زیر استخوان ترقوه و دنده اول تنگ می‌شود.
برخی افراد که به طور دائم اشیای سنگین را بالای سر حمل می‌کنند مانند انبارداران یا اشخاص تایپیست که هنگام تایپ بازوی خود را روی تکیه گاه صندلی تکیه نمی‌دهند، فعالیت و انقباض زیاد در برخی عضلات شانه و گردن نقش موثری در اسپاسم این عضلات و وارد آمدن فشار روی عناصری دارد که از خروجی قفسه سینه عبور می‌کنند.
دنده گردنی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
وقتی علائم سندروم خروجی قفسه سینه بروز می‌کند، می‌توان به وجود دنده گردنی مشکوک شد که برای تشخیص این عارضه پزشک اغلب عکس رادیوگرافی تجویز می‌کند. در عکس رادیوگرافی روبرو از گردن، طول زائده عرضی مهره هفتم گردن اندازه‌گیری می‌شود.
از علائم سندروم خروجی قفسه سینه می‌توان به درد در قسمت‌هایی از گردن، شانه‌ها، بازو‌ها و دست‌ها، بی حسی در ساعد یا انگشتان و ضعف در عضلات دست اشاره کرد. وقتی دست بلند می‌شود و بالای سر قرار می‌گیرد، این علائم شدت پیدا می‌کنند.
درمان سندروم خروجی قفسه سینه
درمان اولیه سندروم خروجی قفسه سینه با هر علتی حتی وجود دنده گردنی، دارو و فیزیوتراپی است. برای درمان دارویی از دارو‌های مسکن و ضد انعقاد در مواردی که فشار روی عروق بازو وارد می‌شود، استفاده می‌کنیم.
هدف از درمان فیزیوتراپی در سندروم خروجی قفسه سینه و دنده گردنی کلاهش درد و اسپاسم عضلات اطراف شانه و گردن، اصلاح ساختار قامتی ضعیف و نادرست، تقویت عضلات اطراف شانه و گردن و اصلاح وضعیت شغلی بیمار برای کاهش فشار روی عناصر مثلث خروجی قفسه سینه است. اگر با رعایت این موارد فرد بهبود پیدا نکند یا در مواردی که دنده گردنی خیلی بلند باشد و از طریق بافت فیبری به دنده اول متصل شده باشد، عمل جراحی برای برداشتن زائده عرضی مهره هفتم گردن انجام می‌شود.
باید‌ها و نباید‌های دنده گردنی
افراد باید هنگام نشستن و ایستاد قامتی راست داشته باشند همچنین اشخاص باید در بین ساعات کاری خود، زمان‌هایی را برای استراحت، انجام حرکات کششی و تحرک مفاصل گردن اختصاص دهند. ورزش کردن هم در تقویت عضلات شانه و کتف بسیار موثر است. افراد همچنین باید اجسام سنگین را بلند نکنند، کیف سنگین را روی شانه خود نیندازند و همیشه بند کیف را به شکل مورب روی شانه بیندازند. اشخاص باید از انجام حرکات مکرر و طولانی مدت دست در بالای سر هم پرهیز کنند.
تمرین‌های ورزشی برای بهبود دنده گردنی
در تمرین نخست برای کشش عضلات گردن، فرد باید یک دست خود را پشت کمر قرار دهد و با دست مقابل سر را به سمت مخالف خم کند، ۱۰ ثانیه سر را در این وضعیت نگه دارد سپس رها کند این حرکت باید پنج بار تکرار شود.
افراد باید در بین ساعات کاری خود در حالت ایستاده از جلو به عقب شانه‌های خود را بچرخانند و این حرکت را ۳۰ بار تکرار کنند.
افراد می‌توانند در محل کار خود شنای سوئدی را هم انجام دهند؛ به این صورت که مطابق تصویر دست‌های خود را روی میز تکیه دهند سپس به آرامی آرنج‌های خود را خم کنند و سه شماره آن‌ها را در این وضعیت نگه دارند سپس آن‌ها را صاف کنند. این حرکت باید ۱۰ بار تکرار شود.