۰۷بهمنشکستگی در سگ ها عموما به صورت شکستگی استخوان های دست و پا و گاهی هم در لگن اتفاق می افتد. در ادامه با تعدادی از این صدمات و راه های درمان آن آشنا می شویم.
زخم ها جراحتی هستند که باعث گسستگی و شکاف در یکپارپگی در نسج نرم در هر قسمت از بدن می شوند زخم ها را به سه دسته تقسیم می کنند /ک
زخم های ناشی از شکستگی در سگ ها :
الف- زخم های باز ناشی از بریدگی :
این نوع زخم ها در اثر وسایل برنده و نوک تیز مثل نوک تیز استخوان ها ، آلات برنده و … به وجود می آیند در زخم های ناشی از بریدگی ، خون به راحتی جاری و بهبودی در آن ها سریع و به ندرت آثاری از بافت ترمیمی در محل اثر گذار خواهد داشت .
ب- زخم های سوراخ شونده (برنده ) :
در اثر وسایل نوک تز مث سوزن ، خار گیاهان ، استخوان ماهی ، گلوله ها و ساچمه تفنگ و غیره … اتفاق می افتد ، و اغلب در عمق انساج و بافت های نرم فرو می رود . و بیشتر با عفونت و توام بوده ولی زخم اصولا کوچک ولی باریک ، بلند و عمیق در محل بافت ها است .
ج- زخم های نفوذی :
در اثر ضربه اجسام نوک تیز و برنده ای نظیر ناخن ها و خار و یا استخوان های ماهی ، گلوله تفنگ ایجاد می شود اصولا زخم پوستی کوچک بوده و مممکن است تبدیل به یک اثر طولانی و عمیق در بافت شود و اغلب با آلودگی های عفونی همراه است .
در اثر ضربه اجسام نوک تیز و برنده ای نظیر ناخن ها و خار و یا استخوان های ماهی ، گلوله تفنگ ایجاد می شود اصولا زخم پوستی کوچک بوده و مممکن است تبدیل به یک اثر طولانی و عمیق در بافت شود و اغلب با آلودگی های عفونی همراه است .
زخم های بسته ناشی ازشکستگی در سگ ها :
این نوع زخم ها ی بست ، از آن دسته زخم هایی است که در کل لایه های پوست نفوذ نکرده و به صورت های زیر تظاهر می کند :
الف – به صورت کوفتگی و یا کبود شدگی :
این نوع کوفتگی و یا زخم بسته در حقیقت در اثر ضربه و یا استفاده از اشیا کند باعث به وجود آمدن آن نی شود و با پارگی عروق خونی کوچک در زیر سطح پوست و آسیب به بافت های نرم همراه است از مشخصات این نوع زخم بسته به کوفتگی یا ( کبودی ) ، وجود درد ، گرم بودن موضع و تورم و تغییر رنگ پوست که بیشتر به رنگ ارغوانی متمایل است مشخص می شود با استفاده از کمپرس آب سرد یا استفاده از کمپرس کیسه یخ و بانداژثابت ، به خاطر محدود کردم موضع کوفتگی ، موثر خواهد بود .
ب- هماتوم ( خون مردگی ) :
این نوع خون مردگی در زخم بسته ، در اثر ضربه بوده و در بعضی از موارد امکان گسترش مجاری خون ریزی زیر پوستی بعضی اوقات بیشتر ، از موارد کوفتگی آسیب دیده خواهد بود و اغلب با تورم و وضعیت مدور همراه بوده ، درمان بیشتر با اعمال جراحی ، شکاف ، تخلیه تراوشات خونی ، کورت کشیدن جهت زنده کردن انساج و بخیه خواهد بود .
ج -خراش ها :
خراش ها هم یک نوع زخم بست بوده و به صورت یک نوع زخم سطحی عمل می کند . و قسمت هایی از لایه ها قسمت فوقانی پوست از بین می رود . ترمیم خراش در زیر پوست به صورت دلمه انجام می شود و بر روی زخم صورت می گیرد . گاهی با ترشح و سروز همراه است این گونه خراش را باید تازه کرد و با ضد عفونی آن را تمییز تا از عفونی شدن آن جلوگیری شود .
استفاده از اتل ، بانداژ و زهکشی جهت شکستگی در سگ ها :
همه این گونه وسایل بیشتر جنبه کمکی داشته و در جهت روند التیام بخشیدن شکستگی انجام می گیرد. استفاد ه از اتل بیشتر برای اینبوده که اندام آسیب دیده را در وضعیت مناسب و اولیه خود قرار داده به طوری که بتواند در التیام تسریع ایجاد کند .
بانداژ :
بانداژ بیشتر در جهت تمییز نگهداشتن زخم به کار می رود و در نتیجه مانع از ایجاد عفونت در موضع می گردد و بیشتر جنبه ی های محافظت از جراحت را در پوست به عهده دارد بنابراین احتمال عفونی شدن زخم را کاهش داده و در روند بهبود و التیام زخم کمک کرده تا التیام سریع صورت گیرد .
زهکشی :
آلات وسایلی هستند که باعث می شوند هرگونه چرک مایعات تراوشات اضافی را از محل زخم خارج کرد انجام این عمل کمک خواهد کرد التیام زخم تسریع پیدا کند . و به صورت یک ابزار کمک کننده عمل می کند برای این که زهکشی در زخم ها بتواند کارایی خود را بیشتر کرده لازمه ی آن تمییز کردن زخم به صورت مرتب بوده که روند تسریع زخم موثر خواهد بود .
توانبخشی ، شامل یک سلسله اعمالی اصولی است در روی زخم های ایجاد شده بود که با انجام اعمال توانبخشی باعث پیشرفت در روند التیام و بهبودی در زخم و جراحات شده و تا حد ممکن با بکار بردن داروها استراحت عدم حرکت در محل زخم و جراحت ، جهت جلوگیری از باز شدن بخیه ، باز شدن بانداژ در محل ، حرکت و تغییر محل اتل و فشار روی عضلات اطراف محل زخم بخیه شده ، می تواند منجربه صدمات بیشتر و افزایش زمان لازم در بهبودی گردد در غیر این صورت در اثر حرکت و جابه جا شدن زخم صدمات بیشتر ی ایجاد خواهد کرد .
انواع زخم ها ؛ شکستگی و پیچ خوردگی ، در رفتگی و کشیدگی دو تار :
ارتپدی :
در سگ شکستگی استخوان غالبا در استخوان های دست و پا و گاهی هم در لگن به علت ضربه و یا پرش های ناگهانی و یا در اثر پیچ خوردگی و گاها در اثر تصادفات جاده ای ، منجربه شکستگی استخوان می شود گاهی هم به علت شکستگی در اثر پوک شدن استخوان یا استئوپرز روی می دهد ولی در سگ کمتر گزارش شده و در گربه بیشتر اتفاق می افتد اکثر شکستگی ها در اثر تصادف با اتومبیل و یا در اثر افتادن از بلندی و پرتگاه ها صورت می گیرد .
با توجه به این شکستگی در حیوان اغلب دردناک است حیوان درد حاکی از شکستگی را با گاز گرفتن محل موضع شکستگی از خود نشان می دهد لذا سعی می شود با استفاده داروهای ضد درد و به کار بردن پوزنده حیوان را مقید کرده و مانع از انجام این عمل در حیوان کنیم . اصولا شکستگی به دو دسته تقسیم می شوند .
الف- شکستگی های باز در سگ ها :
بیشتر هنگامی به وقوع می پیوندد که استخوان در محل خود شکاف خورده و شکسته شده و از سطح پوست به بیرون بزند با توجه به این که در این نوع شکستگی استخوان در معرض آلودگی است احتمال عفونی شدن آن و یا حتی سیاه شدن استخوان ( گانگرن ) وجود دارد و لازم است سریع در برگشت آن به حالت اولیه با استفاده از پین و سیم و یا بکار بردن انجام عمل استئوسنتز ( استفاده از میله استیل زنگ نزن ) هر چه زودتر اقدام نمود .
ب – شکستگی های بسته در سگ ها :
در صورتی که استخوان شکسته شود ولی از محل خود خارج نشود و از پوست بیرون نزند نوع شکستگی را بسته تلقی می کنند در این گونه مواقع بیشتر سعی خواهد شد تا حد امکان از انجام هر گونه عملیاتی که مانع از شکستگی بیشتر نوع بسته بوده حفاظت به عمل آورد و مانع از آن شد تا به نوع باز تبدیل شود و تنها راه انتقال حیوان در تحت شرایطی که به طور مناسب بتواند با استفاده از اتل ، اندام را در وضعیت صحیح خود نگهداشته و آن را به بیمارستان انتقال داد تا انجام عملیات ارتوپدیک روی محل شکستگی انجام گیرد .
دررفتگی :
در رفتگی بیشتر جا به جا شدن اسخوان ها در یکی از مفاصل صورت می گیرد به طوری که ممکن است استخوان در اثر تصادف پیچ بخورد و یا از مفصل فاصله بگیرد معمولا در این گونه موارد اوتار در اطراف مفصل پاره شده گاهی هم ممکن است کشیده شود .
در نتیجه استخوان از محل خود خارج می شود این نوع دررفتگی و یا پیچ خوردگی در بیشتر در مفصل لگنی – رانی اتفاق می افتد به طوری که باعث می گردد سر استخوان ران را از محل اصلی اش در داخل حفره بدن خارج شود و یا انتهای گردن استخوان ران کاملا جدا شود گاهی شکستگی ، لگن را هم ممکن است به همراه داشته باشد.
در عکس رادیولوژی به خوبی انواع آن را می توان مشاهده کرد در شرایطی ممکن است به علت مائل ژنتیکی ، سر استخوان رانحالت هیپرپلازی پیدا کرده و از داخل حفره لگن به بیرون زده شود این عارضه بیشتر در نژاد زطرمن شپهرد بسیار شایع است و از علائم آن ایجاد لنگش در حیوان ، بدون این که حیوان دچار حادثه ای شده باشد ، به وقوع می پیوندد.
گرفتن عکس رادیولوژی تنها به وسیله ی تشخیص این نوع عارضه بوده که می توان به وجود آن پی برد و تشخیص داد ، دررفتگی در استخوان کشکک در پا در سگ های تزئینی به خصوص در خانواده نژاد پودل و تریر زیاد دیده می شود و می توان با استفاده از یک داروی آرام بخش یا سداتیو ، سریع آن را جا انداخت و به حالت اولیه در آورد ولی ممکن است باز شاهد این گونه دررفتگی مجدد در سگ های مذکور باشیم.
در مواردی که دررفتگی و پا پیچ خوردگی خفیف و ساده باشد با استراحت و عدم حرکت حیوان با استفاده از داروهای اختصاصی ( ضد درد ، ضد التهاب ) در مدت کوتاهی در ظرف یک هفته بهبود خواهد یافت .
کشیدگی اوتار :
این عارضه در سگک ها اعلب در اثر شکستگی استخوان ها و یا دررفتگی مفاصل به وجود می آید ولی در صورتی که منجر به پاره شدگی وترهای مفاصل شود باید در اولین فرصت نسبت به انجام آن به وسیله جراحی اقدام کرد.
چون در طی زمان طولانی ، امکان التیام اوتار بعید یا کند خواهد بود و زمان می تواند فاکتور تعیین کننده در بهبود التیام پذیری اوتار پاره شده باشد .
کشیدگی اوتار در سگ بیشتر مواردی اتفاق می افتد که حیوان را برای مدتی طولانی بدون این که قبلا تمرین و آمادگی داشته باشد به مناطق کوهستانی مناطق صعب العبور ، بلندی های تند و شیب دار در روز های تعطیل به همراه خود به این مناطق برده ، بنابراین حیوان دچار لنگش شده و راه رفتن برای او مشکل خواهد بود .
تنها راه استراحت حیوان به مدت یک هفته تا 10 روز و استفاده از داروهای ضد درد و التهاب خواهد بود .
در صورت امکان می توان از پمادهای گرم کننده ، ضدالتهاب ، ضد درد ، استفاده نمود و به دفعات روزی 2 تا 3 مرتبه در موضع استعمال کرد . آن چه در التیام سریع در حیوان موثر و معجزه آسا خواهد بود ، محدود کردن و عدم اجازه به حرکت و راه یافتن در حیوان بوده که در بهبود و روند التیام اوتار بسیار می تواند موثر باشد .