بازسازی، نوعی عمل جراحی جهت جایگزینی رباط صلیبی پاره شده است. بازسازی بیشتر توسط روش آرتروسکوپی انجام می‌گیرد. این عمل به‌صورت سرپایی انجام شده و بیمار نیازی به بستری در بیمارستان ندارد. معمولا جراح، بافت پیوندی جدیدی را از بدن خود بیمار می‌گیرد که در بیشتر موارد، این بافت جایگزین همان تاندون است. این پیوند در واقع به‌عنوان داربستی است که بافت رباط جدید، روی آن رشد می‌کند.
آسیب به رباط صلیبی زانو معمولا در زمان ورزش اتفاق می‌افتد. به‌خصوص ورزش‌هایی که دارای تغییر جهت ناگهانی پا همانند فوتبال، بسکتبال، اسکی و… هستند. جوانان و ورزشکاران بیشتر در معرض خطر پارگی رباط در ورزش قرار دارند و اکثرا برای بازگشت حرفه‌ای دوباره به ورزش، نیازمند عمل جراحی هستند.
قبل از انجام عمل جراحی، بیمار تا چندین هفته تحت درمان فیزیکی قرار خواهد گرفت. هدف از انجام این کار، کاهش درد و تورم در زانو و همچنین تقویت عضلات پا است. افرادی که با زانوی سفت و متورم، عمل جراحی را انجام می‌دهند به احتمال بالایی قادر نخواهند بود که بتوانند حرکات کامل و سابق خود را دوباره به‌دست آورند.
درد بعد از عمل رباط صلیبی زانو
بعد از انجام این جراحی بیمار همان روز مرخص شده و به خانه می‌رود. برای محافظت بیشتر از زانو، با توصیۀ پزشک، بهتر است که از زانوبندهای طبی استفاده شود. پزشک جراح و فوق تخصص زانو در مورد چگونگی کنترل تورم و درد پس از عمل رباط صلیبی زانو، به بیمار دستورا‌لعمل‌های خاصی را خواهد داد. از مهم‌ترین اقدامات، بالاتر قراردادن پا هنگام استراحت و خواب و همچنین مالیدن یخ روی زانوی جراحی شده است.
ضروری است که تا شش هفته بعد از عمل جراحی، فعالیت بیمار محدود شود. انجام این کار موجب بهبودی نسبی بعد از عمل خواهد شد و فشار کمتری به پای آسیب‌دیده وارد می‌کند.
با مشورت و صلاحدید پزشک خود و همچنین به توصیۀ اکثر پزشکان پس از انجام عمل جراحی، هر یک ساعت یک‌بار مچ پای خود را به بالا و پایین حرکت دهید. انجام این حرکت به افزایش گردش خون و جلوگیری از لخته شدن خون در پا کمک می‌کند. اگر درد شدید در ناحیۀ پشت پا احساس شد، حتما باید پزشک جراح خود را در جریان بگذارید؛ زیرا که درد در این ناحیه از نشانه‌های اولیۀ لخته شدن خون است.
برای سه تا پنج روز اولیه بعد از عمل، زانوی عمل کرده را چند سانتی‌متر بالاتر از قلب قرار داده و آن را روی چند بالشتک بگذارید. این کار تورم بعد از عمل را کاهش می‌دهد. بالشتک‌ها را مستقیم زیر زانو قرار ندهید و تنها پاشنۀ پای خود را روی آن بگذارید.
جهت تحمل وزن روی زانوی ترمیم شده، می‌توانید از عصا یا سایر وسایل کمکی هنگام حرکت استفاده کنید. در هفته‌های اولیۀ پس از جراحی، سعی کنید که وزن خود را کامل روی پای آسیب‌دیده ننداخته و به آن اجازۀ استراحت دهید. پس از گذشت زمان و با مشورت پزشک جراح، می‌توانید استفاده از عصا را کنار گذاشته و آزادانه راه بروید.
استفاده از داروهای ضددرد و مُسکن‌ها
در مورد هرگونه دارو یا مکمل‌غذایی که مصرف می‌کنید قبل و بعد از عمل جراحی، باید با پزشک خود مشورت کنید. در‌خصوص استفاده از داروهای رقیق‌کننده خون (آسپیرین)، ممکن است که جراح از شما بخواهد که مصرف دارو را از یک هفته قبل عمل قطع کنید.
احساس درد در چند روز اول پس از عمل طبیعی است و بیمار بایستی انتظار درد و ناراحتی را در روزهای اولیه بعد از عمل داشته باشد. طبق توصیۀ پزشک، می‌توان از داروهای مُسکن برای کاهش درد استفاده کرد.
پس از جراحی ممکن است که پزشک برای شما استفاده از آسپیرین را جهت جلوگیری از لخته شدن خون تجویز کند که حتما آن را استفاده کنید.
وجود تب پس از عمل جراحی
پس از عمل جراحی به‌مدت 4 تا 5 روز وجود تب در بیماران شایع است. این تب می‌تواند تا 5/38 درجه هم برسد وجای نگرانی ندارد. تب در این موارد اتفاقی عادی تلقی می‌شود. اگر درجۀ حرارت بدن به‌صورت غیرعادی بالا رفت، حتما باید پزشک معالج را در جریان بگذارید. چراکه احتمال تشنج وجود دارد. تبِ معمولی بدن را با خوردن استامینوفن پایین آورده و کنترل کنید.
پانسمان روی زخم
پانسمانی را که پس از عمل روی زخم وجود دارد، معمولا روز بعد از عمل از روی زخم برمی‌دارند. تا دو روز ممکن است که از جای زخم تراوشاتی جزئی صورت گیرد. در طول این مدت می‌توان از گاز استریل برای خشک و تمیز ماندن زخم استفاده کرد. تا یک هفته جای عمل را خشک نگه دارید و می‌توانید به کمک یک اسفنج خیس استحمام کنید. از دوش گرفتن و خیس کردن جای زخم خودداری کنید.
توان‌بخشی و فیزیوتراپی
به‌وضوح مشخص است که درمان پارگی رباط صلیبی قدامی زانو بعد از انجام عمل جراحی باید در کنار توان‌بخشی انجام شود. انجام فیزیوتراپی و توان‌بخشی برای این موضوع که بیمار بتواند به سطح فعالیت قبل از آسیب برسد، بسیار حائز اهمیت است. چگونگی و زمان شروع مراحل توان‌بخشی بسته به نظر پزشک جراح دارد. این فرایند از فردی به فرد دیگر متفاوت است و استاندارد و پروتکل یکسانی ندارد.
برنامه‌ای که پزشک جراح برای شما در نظر می‌گیرد، از همان لحظۀ پس از عمل شروع خواهد شد. در طول هفتۀ اول پس از عمل، بیمار تشویق به تکان دادن و بلند کردن پای خود می‌شوند. اگر این کار را از همان روزهای اولیه شروع کنند، معمولا پس از پایان هفتۀ دوم یا سوم، بیمار می‌تواند بدون عصا قدم بردارد.
جلسات فیزیوتراپی به‌طور معمول از هفت تا چهارده روز پس از عمل شروع می‌شود. در حین انجام این دوره، باید از انداختن وزن و بار اضافی روی زانو، خودداری کرد. در طول دورۀ جلسات فیزیوتراپی، کم‌کم دامنۀ حرکتی پا بیشتر می‌شود و توانایی حرکت به زانو بازمی‌گردد. با تجویز و صلاحدید پزشک می‌توان پس از یک الی دو ماه از دوچرخه‌های ثابت و پرس‌پای خیلی سبک استفاده کرد.
ورزش
باید توجه داشت که تا پنج ماه پس از انجام این عمل، شنا نکرده و همچنین ندوید. اما پس از گذشت دو تا سه ماه پس از عمل می‌توانید راه رفتن در آب را امتحان کنید.
عوارض و ریسک‌های بعد از عمل جراحی
اگر هریک از نشانه‌های زیر را پس از عمل داشتید، مراتب را حتما به اطلاع پزشکتان برسانید.
- وجود عفونت
- تجمع خون در سطح پوست زانو
- احساس لخته شدن خون
- ورم شدید زانو
- درد زیادشونده در قسمت عضلۀ ساق پا