اگر به تازگی جراحی تعویض مفصل ران انجام داده اید یا قصد انجام آن را دارید، این اطلاعات به شما در درک مزایا و محدودیت های تعویض کامل مفصل ران کمک می کند. این مقاله نحوه انجام یک عمل مفصلی طبیعی، علل درد کمر، انتظارات از جراحی تعویض مفصلی و اینکه چه تمرینات و فعالیت هایی دامنه حرکتی شما را افزایش می دهد و شما را قادر به انجام فعالیت های روزمره میسازد، توصیف می کند.
اگر شما با شرایطی مواجه هستید که امکان انجام دادن فعالیت های عادی روزمره مثل لباس پوشیدن، دوش گرفتن یا راه رفتن را ندارید و یا اگر نمی توانید به خاطر این مشکل شرایط مناسب برای شغل خود داشته باشید یا اگر نیاز به مصرف دارو برای خواب شبانه دارید، لازم است با یک جراح درباره عمل جراحی تعویض مفصل ران صحبت کنید.
جراحی تعویض مفصل ران یک روش ایمن و موثر است که می تواند درد شما را کاهش دهد، حرکات مفصلی را افزایش دهد و به شما کمک کند تا از فعالیت های عادی و روزمره لذت ببرید.
آناتومی
مفصل ران یکی از بزرگترین و مهمترین مفاصل بدن است. مفصل ران از پرتحرک ترین مفاصل بدن است. سر استخوان ران (به استخوان ران فمور هم میگویند) به شکل یک کره گرد و مدور بوده و کاملا در درون حفره استابولوم که به شکل یک کاسه گود است احاطه میشود. انحنای این گوی و کاسه کاملا با یکدیگر هماهنگ است بطوریکه گوی یا کره میتواند براحتی در هر جهتی در درون کاسه حرکت کند و همین امر موجب میشود مفصل ران دامنه حرکت زیادی در جهات مختلف داشته باشد.با اینحال مفصل ران بسیار پایدار است.
هم سطح رویی سر استخوان فمور و هم سطح داخلی حفره استابولوم پوشیده از لایه ای سفید و قابل ارتجاع بنام غضروف است که وظیفه آن لغزنده کردن و کاهش اصطکاک بین این دو سطع مفصلی است و با این کار حرکت مفصل را تسهیل میکند.از بین رفتن این لایه غضروفی موجب آرتروز و ساییدگی مفصل ران میشود.
مفصل ران در اطراف خود توسط کپسول مفصلی احاطه و محصور شده است. کپسول مفصلی فضای بسته ای را بوجود میاورد که درون آن سر استخوان ران و حفره استابولوم قرار دارند. یک لایه نازک به نام پرده سینوویال (Synovial membrane) سطح داخلی کپسول مفصلی ران را میپوشاند و وظیفه آن ترشح مایع لزجی بنام مایع مفصلی یا مایع سینوویال است. این مایع موجب روانی حرکت مفصل میشود(شبیه روغن کاری در ماشین ها) و غضروف مفصلی را هم تغذیه میکند.
علل رایج درد مفصل ران
شایعترین علت درد و ناتوانی مزمن آرتریت است. استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و آرتریت پست تروماتیک شایع ترین فرمهای این بیماری هستند.
استئوآرتریت (آرتروز): آرتروز شایعترین نوع آرتریت یا التهاب مفصلی است. این عارضه ناشی از فرسودگی غضروف‌هاست که انتهای استخوان‌ها را در یک مفصل می‌پوشانند. در این عارضه همچنین سطح پایینی از التهاب مشاهده میشود. وقتی فرسایش و آسیب‌دیدگی غضروف‌ها تشدید شود، استخوان‌ها را نیز درگیر میکند که این وضعیت با درد زیاد و محدود شدن حرکات همراه است. این فرسایش و آسیب‌دیدگی ممکن است طی سالها و بر اثر بالا رفتن سن، جراحت و صدمه دیدن مفصل یا عفونت ایجاد شود. استئوآرتریت ممکن است ناشی از بی نظمی های ظریف در چگونگی حرکت لگن در دوران کودکی باشد.
آرتریت روماتوئید: یا روماتیسم مفصلی شایعترین بیماری التهابی سیستمیک مفاصل بوده و جزء بیماری‌های خود ایمنی مزمن محسوب میشود که در آن غشای سینوویال ملتهب و ضخیم می شود. این التهاب مزمن می تواند به غضروف آسیب برساند و منجر به درد و سفتی شود.آرتریت روماتوئید شایع ترین نوع گروهی از اختلالات است که “آرتریت التهابی” نامیده می شوند.
آرتریت پست تروماتیک: آرتریت پس از ضربه یک نوع از آرتروز است و می تواند پس از توسعه آرتریت مزمن التهابی رخ دهد. به طور کلی، آرتریت پس از ضربه به دو دسته تقسیم می شود: استئوآرتریت پس از ضربه و آرتریت التهابی پس از ضربه.
ضربه شدید به مفصل ران میتواند موجب شکستگی استابولوم یا سر استخوان ران شود. ضربه میتواند با آسیب رساندن به غضروف مفصل و یا با آسیب رساندن به خون رسانی سر فمور هم موجب خرابی مفصل ران شود.
هر کدام از این دو قسمت اگر بد جوش بخورند یا جوش نخورند سطح مفصل ناهموار میشود که نتیجه آن سائیده شدن سطوح مفصل و درد و محدودیت حرکت در آن است.این وضعیت میتواند در نهایت منجر به آرتروز و ساییدگی مفصل ران در لگن شود.
نکروز آواسکولار(Avascular necrosis of the femoral head) (مرگ استخوان به دنبال عدم عرضه مناسب خون به آن): نکروز آواسکولر سر استخوان ران که به آن استئونکروزهم میگویند در زبان مردم به سیاه شدن استخوان ران یا مفصل لگن معروف است. در سیاه شدن استخوان ران به عللی خون رسانی به سر استخوان ران قطع شده و متعاقب آن این استخوان می‌میرد.استخوان مرده سختی و قدرت خود را از دست می‌دهد و در نتیجه زیر فشار وزن تنه تغییر شکل می‌دهد. به این معنی که کم کم شکل کروی آن تغییر یافته و پهن میشود.
بیماری مفصل ران کودکان: برخی از نوزادان و کودکان دارای مشکلات مفصل ران هستند. با وجودی که این مشکلات در دوران کودکی با موفقیت درمان می شوند، به این دلیل که احتمال دارد ران به طور طبیعی رشد نکند و سطح مفصلی تحت تاثیر قرار گیردممکن است در آینده نیز آرتریت ایجاد کنند.
دیسپلازی: هر گونه تغییر مادرزادی در مفصل ران را دیسپلازی میگویند. دیسپلازی مفصل ران میتواند شدت های مختلفی داشته باشد. در شدیدترین حالت بیمار دچار دررفتگی مادرزادی مفصل ران است. در این بیماری سر استخوان از درون حفره استابولوم خارج شده است. دررفتگی مادرزای نیاز به درمان فوری دارد و در صورت شروع درمان در سنین نوزادی نتایج درمان آن بسیار خوب خواهد بود. دیسپلازی هیپ ممکن است بدون بروز هیچ دردی از دوران کودکی همراه فرد باشد.معمولا تنها در صورتی که بیماری با درد همراه باشد جراحی پیشنهاد میشود.
شرح عمل
در عمل جراحی تعویض مفصل ران یا آرتروپلاستی کامل مفصلی استخوان و غضروف آسیب دیده برداشته شده و با اجزای پروتز جایگزین می شود. سر استخوان ران را که تخریب شده از بدن بیمار خارج کرده و آنرا با یک کره فلزی جایگزین میکند.اتصال این سر فلزی به باقیمانده استخوان ران با یک زائده به نام دسته Stem است که به سر فلزی متصل شده و با قرار دادن دسته به داخل کانال مرکزی استخوان ران سر مصنوعی در محل خود محکم می شود.
جراح ارتوپد سپس سطح داخلی حفره استابولوم در ناحیه لگن را که خراب شده است با ابزار های خاصی میتراشد. با این کار غضروف های خراب شده و استخوان های اضافه از داخل حفره استابولوم خارج شده و حفره به شکل یک نیمکره کامل درمیاید.سپس یک کاسه فلزی به شکل نیمکره در داخل حفره آماده شده گذاشته شده و در داخل آن یک کاسه پلاستیکی از جنس پلی اتیلن گذاشته میشود.
در بعضی موارد ممکن است کاسه پلاستیکی بدون کاسه فلزی و تنها توسط یک چسب مخصوص به داخل حفره استابولوم چسبانده شود. به آن چسب، سیمان استخوانی Bone cement میگویند.سر فلزی در داخل کاسه پلاستیکی قرار داده میشود تا بتواند در جهات مختلف در درون آن حرکت کند.
آیا جراحی تعویض مفصل ران برای شما مناسب است؟
تصمیم به تعویض مفصل ران، تصمیم به انتخاب یک روش درمانی است. بر خلاف بسیاری درمان های دیگر تصمیم به استفاده از مفصل مصنوعی ران تنها بر عهده پزشک معالج نیست.بیمار و حتی خانواده او نقش مهمی در این تصمیم گیری دارند. مهمترین عامل تعیین کننده اینکه آیا بیمار از تعویض مفصل ران سود می برد یا خیر شدت درد اوست.
چه افرادی کاندید مناسب جراحی تعویض مفصل ران هستند؟
هیچ محدودیت سنی یا وزنی برای تعویض مفصل ران وجود ندارد. توصیه های جراحی براساس درد و ناتوانی بیمار است، نه سن. اکثر بیماران تحت تعویض مفصلی دردناک ۵۰ تا ۸۰ سال سن دارند.
در گذشته حتماً تأکید می شد که برای عمل تعویض بیمار باید بالای ۵۰ تا ۶۰ سال باشد اما امروزه چون طول عمر مفصل های مصنوعی زیاد شده بنابراین حتی برای افراد زیر ۲۰ سال هم تعویض مفاصل ران انجام می شود.
آرتروپلاستی کامل مفصل ران (Total Hip Arthroplasty-THA) به عنوان یکی از موفقیت‌آمیزترین جراحی‌های ارتوپدی مطرح میشود. بر اساس نتایج بسیاری از مطالعات بلند مدت کلینیکی، احتمال موفقیت جراحی بعد از حداقل ۱۰ سال سپری شدن از عمل THA بیش از ۹۰% می‌باشد.
چه زمانی جراحی توصیه می شود؟
دلایل متعددی وجود دارد که پزشک شما ممکن است جراحی تعویض مفصل ران را توصیه کند.افرادی که از جراحی تعویض مفصل ران استفاده می کنند، اغلب دارای:
- درد مفصلی که باعث محدود کردن فعالیت های روزمرهمانند راه رفتن یا خم شدن می شود
- درد مفصلی که حتی در طول استراحت، روز یا شب، ادامه می یابد
- سفتی در مفصل ران که دامنه حرکتی پاها را محدود می کند
- دردی که قابل کنترل با شیوه های دیگر درمانی مفصل از جمله استفاده از مسکن ها یا فیزیوتراپی نباشد
هستند.
ارزیابی ارتوپد
در اولین ملاقاتی که با پزشک ارتوپد خواهید داشت وی ابتدا در مورد درد و محدودیت حرکت مفصل لگن (ران) و عوامل مرتبط با آن از شما اطلاعاتی کسب کرده و راجع به وضع کلی سلامت شما مانند دیگر بیماری‌های احتمالی که دارید با شما صحبت و سپس مفصل ران شما را معاینه میکند. مقدار حرکت و درد مفصل و تغییر شکل ظاهری اندام، کوتاهی اندام تحتانی، لنگش و قدرت اندام تحتانی از مواردی است که پزشک در هنگام معاینه به آن توجه میکند.
از روش‌های تصویربرداری مثل رادیوگرافی ساده برای بررسی تغییرات ایجاد شده در مفصل ران استفاده میشود و گاهی ممکن است از سی‌تی اسکن یا MRI، برای بررسی‌های بیشتر مثل تعیین وضعیت استخوان و بافت نرم در ران استفاده شود. هر چه پزشک جراح بیشتر از شکل مفصل آسیب دیده شما اطلاع داشته باشد بهتر میتواند آن را جراحی کند.
انتظارات واقع بینانه
یک عامل مهم در تصمیم گیری برای جراحی تعویض مفصل ران درک این مسئله است که این نوع جراحی چه کمکی میتواند به فرد بکند و بعد از جراحی چه تغییری در زندگی فرد رخ خواهد داد. دو دلیل عمده برای انجام عمل تعویض مفصل ران وجود دارد. تسکین و تخفیف درد و دیگری بهبود عملکرد مفصل است.
اکثر افرادی که تحت عمل جراحی قرار می گیرند، کاهش شدید درد کمر و بهبودی قابل توجهی در توانایی آنها در انجام فعالیت های روزمره زندگی ایجاد می شود. مفصل جدید به شما این امکان را می دهد که راحت تر پیاده روی کنید و …، ولی نباید انتظار داشته باشید که غیر ممکن ها ممکن شوند!
مفصل مصنوعی ران هم مانند مفصل طبیعی بدن انسان میتواند بتدریج ساییده شده و با گذشت زمان کم کم دچار فرسودگی شود.فعالیت بیش از حد یا داشتن اضافه وزن ممکن است این سایش طبیعی را سریعتر کند و باعث درد یا تعویض مجدد مفصل ران شود. بنابراین اکثر جراحان مخالف فعالیتهای شدید مثل دویدن، پریدن و یا دیگر ورزشهای سنگین هستند.
فعالیت های واقع بینانه پس از جراحی تعویض مفصل ران شامل پیاده روی نامحدود، شنا، گلف، رانندگی، دوچرخه سواری، رقص و دیگر ورزش های سبک است.
مفصل مصنوعی ران در اکثریت موارد قریب به ۲۵-۲۰ سال عمر میکند. البته ممکن است در بعضی افراد مفصل بسیار بیشتر از این کار کند و یا بر عکس ممکن است مفصل زودتر دچار فرسودگی شود.طول عمر مفصل مصنوعی ران در جوانتر ها و کسانی که زندگی فعالتر و پر تحرک تری دارند قدری کمتر است و آنهم به علت فشار های زیادی است که فرد به مفصل مصنوعی وارد می کند. با پیشرفت تکنولوژی و بکار بردن مفاصل مصنوعی بهتر عمر این مفاصل روز به روز در حال افزایش است.
اقدامات لازم قبل از عمل
قبل از اقدام به جراحی تعویض مفصل ران ابتدا جراح بیمار را برای انجام آزمایشات لازم که سلامت بیمار را تضمین می کند ارجاع می دهد. بعدازاطمینان از سلامت جسمی بیمار اقدامات مورد نیاز برای جراحی انجام میشود .
اقدامات مورد نیاز قبل از جراحی تعویض مفصل ران شامل موارد زیراست:
- آزمایش خون و ادرار ، یک نوار قلبی وعکس قفسه سینه ممکن است جزء این بررسی ها باشد
- در صورت لزوم قبل از جراحی با یک متخصص بیهوشی در مورد وضعیت سلامتی شما مشاوره می شود .
- اگر سن شما بالای ۴۰ سال باشد معمولاً از یک متخصص قلب و عروق خواسته می شود تا شما را معاینه و بررسی کند تا اگر مشکل احتمالی قلبی یا فشار خون دارید مشخص شود .
- اگر شما از قبل از داروهای خاصی استفاده می کنید باید به پزشکتان اطلاع دهید .
- آسپرین یا بعضی داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین یا پلاویکس باید یک هفته قبل از انجام جراحی قطع شود .
- تمام داروهای ضد درد مانند بروفن و … باید یک هفته از قبل از جراحی قطع شود .
- بعد از هر عمل جراحی احتمال عفونت در محل عمل وجود دارد. به علت وسعیع بودن تعویض مفصل ران اگر عفونتی به وجود آید می تواند خطرناک و پر عارضه باشد.پس ما هر کاری می کنیم تا احتمال عفونت بعد از جراحی را کم کنیم. اگر سابقه ای از عفونت در بدن شما هست یا اگر عفونت فعالی دارید باید بعد از جراحی کشف و درمان شود. زیرا میکروب ها می توانند از این محل ها و از طریق جریان خون به محل جراحی شما بروند و در آن جا ایجاد عفونت کنند.
- اگر هر جایی از پوست شما عفونتی دارد باید قبل از جراحی عفونت به صورت کامل ریشه کن شود.
- هر کانون عفونی دهان و دندان شما باید قبل از جراحی تعویض مفصل ران به طور کامل از بین برود پس باید قبل از جراحی پیش یک دندانپزشک بروید تا اگر مشکلی در دندان های شما هست درمان شود .
- هر گونه عفونت ادراری باید قبل از جراحی باید کشف و درمان شود در کسانی که سابقه ی عفونت اداری دارند یا در مردان با سابقه بزرگی پروستات دقت به این مسئله اهمیت بیشتری دارد و نیاز است قبل از جراحی بررسی شود.
- اگر اضافه وزن دارید بهتر است قبل از عمل یک برنامه برای کاهش وزن داشته باشید. این نکته میتواند سختی جراحی را برای شما کاهش دهد.
تغییرات لازم درخانه قبل از عمل جراحی
قبل از عمل جراحی تعویض مفصل لگن باید در محیط زندگی فرد تغییراتی داده شود تا محیط زندگی او بعد از جراحی راحت تر باشد.هدف عمده این تغییرات این است که احتمال زمین خوردن فرد کم شود و وی بتواند راحت تر و بدون فشار زیاد به مفصل مصنوعی کارهای خود را انجام دهد.زمین خوردن میتواند موجب شکسته شدن استخوان اطراف مفصل مصنوعی شده و در این وضعیت درمان شکستگی بسیار مشکل تر و پر عارضه تر از شکستگی در فردی است که مفصل مصنوعی ندارد.
مهمترین تغییراتی که باید در خانه داد عبارتست از:
- کناره های فرش را با چسب های دو طرفه به کف زمین محکم کنید تا روی زمین سر نخورد. یکی از علل زمین خوردن بیماران لیز بودن زمین و سر خوردن فرش روی آن است.
- باید دقت کرد که کف اطاق اشیاء پراکنده نباشند. گیر کردن هر کدام از این اشیاء به پای بیمار میتواند موجب زمین خوردن او شود.
- باید دقت کرد که سیم برق یا تلفن روی زمین آزاد نباشد. بسیاری اوقات گیر کردن این سیم ها به پا یا عصای فرد موجب زمین خوردن وی میشود.
- اشیائی را که بیشتر مورد استفاده بیمار است در اطراف وی بگذارید تا مجبور نباشید مسافت زیادی را برای رسیدن به آنها طی کند. چیزهایی مثل تلفن، کنترل تلویزیون، دستمال کاغذی، سطل زباله، کتاب برای مطالعه، نوشیدنی و داروها را در روی یک میز کنار صندلی بیمار قرار دهید تا به آسانی در دسترس وی باشند.
- صندلی های مورد استفاده بیمار باید کاملا محکم و پایدار باشند و نشیمن آنها ارتفاع کمی نداشته باشد. بیمار باید بمدت سه ماه فقط روی صندلی های دسته دار بنشینید.
- نشیمن صندلی مورد استفاده باید کمی سفت بوده و ارتفاع آن کمی بلندتر از معمول باشد بطوریکه وقتی روی آن مینشینید زانو هایتان در سطح پایین تری از لگن تان قرار بگیرد. استفاده از مبل های با ارتفاع کم و نشیمن نرم مناسب نیست.
- یک چراغ کنار پاتختی قرار دهید تا همیشه کنار بیمار روشن باشد.
- در شب یک چراغ مسیر بین اطاق خواب و توالت را روشن نگه دارد. بسیار دیده شده که بیمار وقتی شب برای استفاده از توالت بلند میشود و چشم وی هنوز خواب آلود است به علت دید کم زمین میخورد.
- در حمام کفی پلاستیک با سطح زبر گذاشته شود تا فرد موقع ورود یا خروج از حمام لیز نخورد.
- در حمام از یک اسفنج یا لیف با دسته بلند برای شستشوی ساق و پا استفاده شود
- فرش یا قالیچه روی پله گذاشته نشود. این قالیچه ها سر میخورند و موجب زمین خوردن بیمار میشوند.
- تمام طول کناره پله دستگیره داشته باشد.
عوارض احتمالی جراحی
میزان عوارض بعد از عمل جراحی تعویض مفصل ران کم است. عوارض جدی مانند عفونت مفصل، در کمتر از ۲٪ از بیماران رخ می دهد. عوارض عمده پزشکی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی، حتی کمتر اتفاق می افتد. با این حال، بیماری مزمن ممکن است پتانسیل عوارض را افزایش دهد.
عفونت:عفونت ممکن است در محل زخم جراحی باشد و یا ممکن است عمیق تر بوده و در اطراف مفصل مصنوعی ایجاد شود.عفونت ممکن است در زمانی که بیمار بعد از جراحی هنوز از بیمارستان مرخص نشده مشخص شود و یا ممکن است بعد از مرخص شدن از بیمارستان و رفتن به منزل پدیدار گردد.عفونت در محل جراحی تعویض مفصل حتی ممکن است سالها بعد از عمل جراحی بوجود آید.
عفونت های کوچک زخم عموما با آنتی بیوتیک ها درمان می شوند. عفونت های عمده یا عمیق ممکن است نیاز به عمل جراحی و حذف پروتز داشته باشد. هر گونه عفونت در بدن شما می تواند به مفصل تعویض شده شما گسترش یابد.
علائم هشدار دهنده عفونت عبارتند از:
- تب مداوم (بالای ۳۷/۸ درجه سانتیگراد)
- لرز شدید
- افزایش قرمزی، حساسیت به لمس یا تورم زخم
- بیرون آمدن چرک و ترشحات از زخم
- افزایش درد هم در هنگام فعالیت و هم استراحت
لخته شدن خون: لخته شدن خون در وریدهای عمقی ساق عارضه شایعی است و در صورت بروز میتواند با عوارض وخیمی همراه باشد.جراح ارتوپد یک برنامه پیشگیری را تعیین می کند که ممکن است شامل داروهای رقیق کننده خون، شلنگ پشتیبانی، پوشش تورم پا، تمرینات پمپ مچ پا و موبیلیزاسیون زودهنگام باشد. علائم هشداردهنده لخته شدن خون عبارتند از:
- درد در ناحیه پا و ماهیچه ساق پا که ارتباطی با جای برش ندارد
- حساس شدن به لمس و قرمزی بالا یا پایین زانو
- تورم شدید ران، ساق پا، مچ پا یا کف پا
در صورت بروز لخته در وریدهای ساق ممکن است تکه هایی از این لخته کنده شده و همراه با جریان خون به قلب و سپس به ریه برود. در ریه این لخته میتواند رگ ها را مسدود کرده و موجب مرگ ناگهانی بیمار شود. به این وضعیت ترمبوآمبولی ریوی میگویند.
ترومبوآمبولی ریوی از جمله عوارض شدید و وخیم تعویض مفصل ران است. احتمال بروز این عارضه بسیار کم است ولی در صورت بروز میتواند مشکلات جدی را برای بیمار بوجود آورد. علائم حرکت لخته خون به سمت ریه ها عبارتند از:
- کوتاه شدن نفس ها
- شروع ناگهانی درد در قفسه سینه
- متمرکز شدن درد قفسه سینه در یک نقطه با سرفه کردن
در صورت داشتن هر یک از علائم فوق، فورا به پزشک اطلاع دهید.
اختلاف طول پاها:گاهی اوقات پس از تعویض مفصل ران، یک پا ممکن است طولانی تر یا کوتاه تر از دیگر باشد.جراح ارتوپد همه تلاش خود را خواهد کرد تا طول پاهای بیمار را با هم برابر کند ولی ممکن است پا را کمی بلند تر یا کوتاهتر کند تا ثبات و بیومکانیک مفصل لگن را به حداکثر برساند. ممکن است برخی بیماران بعد از عمل جراحی با استفاده از کفی های بلند کننده قد احساس راحتی بیشتری کنند.
دررفتگی: دررفتگی هنگامی اتفاق می افتد که سر گوی مانند مفصل از حفره آن بیرون می آید. خطر دررفتگی در چند ماه اول بعد از جراحی یعنی هنگامی که بافت ها در حال بهبودی هستند بیشتر است. در کل دررفتگی شایع نیست. اگر سر گوی مانند از حفره بیرون بیاید، معمولا می توان با جا اندازی بسته بدون نیاز به جراحی دیگر آن را به محل خود بازگرداند. در موقعیت هایی که مفصل لگن همچنان دچار دررفتگی می شود، ممکن است باز هم به جراحی نیاز باشد.
شل شدن و ساییدگی ایمپلنت: ممکن است در طول سال ها پروتز مفصل لگن ساییده یا شل شود. چنین چیزی در اکثر موارد ناشی از فعالیت های روزانه است همچنین می تواند ناشی از نازک شدن بیولوژیکی استخوان باشد که به آن استئولیز می گویند. اگر شل شدن پروتز دردناک باشد ممکن است به جراحی دومی که جراحی اصلاحی نامیده می شود نیاز باشد.
عوارض دیگر: آسیب عصبی و آسیب عروق خونی، خونریزی و سفتی از عوارض دیگری هستند که می توانند ایجاد شوند. بعد از جراحی در تعداد کمی از بیماران مقداری از درد همچنان وجود دارد یا درد جدیدی بوجود می آید.
مدت زمان ریکاوری
معمولاً، افراد بیش از ۳ تا ۵ روز پس از انجام عمل جراحی در بیمارستان بستری نمی شوند. ریکاوری کامل از عمل جراحی به ۳ تا ۶ ماه زمان با توجه به نوع عمل جراحی، سطح سلامت کلی فرد و میزان موفقیت در عملیات توان بخشی نیاز دارد.
مراقبت های پس از عمل
مراقبت های بعد از تعویض مفصل ران به شرح زیر هستند:
- مصرف دارو مطابق دستور پزشک
- استفاده از چوب زیر بغل، عصا، یا واکر به نحو صحیح. با فیزیوتراپیست خود در ارتباط با اطلاعات لازم درباره نحوه انتخاب و استفاده مناسب از چوب زیر بغل، عصا، یا واکر صحبت کنید.
- انجام فعالیت های زیر به جلوگیری از خارج شدن ایمپلنت مفصل از محل خود کمک موثر می کند:
- اجتناب از خم شدن به جلو در زمان نشستن در رخت خواب و راست نگه داشتن پاها
- اجتناب از نشستن بر روی یک صندلی دارای ارتفاع کم و کوتاه. سعی کنید از دسته صندلی در زمان بلند شدن از آن برای کاهش فشار و نیروی وارد شدن به لگن استفاده کنید.
- از خم شدن به جلو در هنگامی که پاهای شما در کنار یکدیگر قرار ندارند خودداری کنید. در زمان بلند کردن اجسام زانوی خود را خم کرده و در حالت صاف بودن زانو اجسام را بلند نکنید.
- از راه رفتن سریع خودداری کنید و بر روی سطوح نرم راه نروید تا به این ترتیب از وارد شدن فشار به لگن جلوگیری نمایید.
سایر نکاتی که در این رابطه باید به خاطر داشته باشیم به شرح زیر هستند:
- همیشه زانوهای خود را از یکدیگر جدا نگه دارید. از یک سطح حائل یا پشتی بین زانوهای خود در زمان نشستن یا دراز کشیدن استفاده کنید. هنگام وارد یا خارج شدن از تخت خواب، زانوهای خود را از یکدیگر جدا نگه دارید و از پهلو این کار را انجام دهید.
- در زمان نشستن زانوهای خود را بلند نکنید یا آنها را بالاتر از لگن قرار ندهید.
- از یک صندلی توالت بلند برای دستشویی رفتن استفاده کنید.
فیزیوتراپی و توان بخشی
برای بازگرداندن عملکرد شما به سطح مطلوب، جلسات فیزیوتراپی تعویض مفصل راندر طیف وسیعی از حرکات و تمرین‌های کششی و فعالیتهای تحمل وزن ادامه خواهد داشت. هدف از درمان‌های فیزیوتراپی پس از زتعویض مفصل ران تمرکز بر انجام تمریناتی است که بیمار را به سطح فعالیتهای گذشته ش مانندکار یا ازسرگیری ورزش برساند. فیزیوتراپیست شما با انجام تمرینات مناسب این فعالیت‌ها را شبیه‌سازی میکند.
بسته به سطح بهبودی و فعالیتهای موردنیاز شما، تکنیک‌هایی در خصوص بلند کردن اجسام، هل دادن یا کشیدن چرخ‌دستی، بالا رفتن از نردبان، تمرینات افزایش‌دهنده چابکی و یا آهسته دویدن به شما آموزش داده خواهد شد. راه رفتن و فعالیت های سبک برای ریکاوری مهم هستند و این فعالیت ها در روز عمل جراحی یا روز بعد از آن آغاز می شوند.
اکثر بیمارانی که عمل جراحی کامل تعویض مفصل ران را انجام داده اند، نشستن و راه رفتن را با کمک یا ابزار کمکی و با نظر متخصص فیزیوتراپی در روز پس از عمل جراحی آغاز می کنند. در این حالت متخصص فیزیوتراپی آموزش ها و مشاوره های لازم را برای انجام حرکت های تمرینی خاص جهت تقویت لگن و بازیابی حرکت های آن برای راه رفتن و نیز سایر فعالیت های عادی روزانه به شما ارائه خواهد کرد.
تمرین هایی که در ادامه آمده اند برای هفته اول تا سوم پس از عمل مناسب هستند. درباره مناسب بودن این تمرین ها برای خود و نحوه انجام آنها و نیز تمرین های پیشرفته تر با متخصص فیزیوتراپی خود مشورت کنید.
حرکت پمپاژمچ پا: این حرکت به کاهش ورم و ریسک ایجاد لخته های خونی کمک می کند. برای انجام این حرکت کل پا را روی بالش قرار دهید و سپس مچ پا را به سمت بالا و پایین حرکت دهید. این حرکت را در هر ساعت ۵۰ بار تکرار کنید.
پمپاژ پا
حرکت سراندن پاشنه پا: برای انجام این حرکت بر روی پشت خود دراز کشیده و زانوهای خود را خم کنید. در این حالت کف پای شما در راستای شانه بر روی زمین قرار خواهد گرفت. عضلات شکم خود را جمع کرده و لگن را در وضعیت خود حفظ کنید. یک پای خود را به آرامی در راستای محل خوابیدن خود صاف کنید و عضلات شکم خود را در وضعیت جمع شده نگه دارید. سپس پای خود را به محل اول آن باز گردانید. این حرکت را ۶ تا ۸ بار سه بار در روز تکرار کنید. این حرکت را با پای مقابل تکرار نمایید.
سراندن پاشنه پا
حرکت راست کردن زانو: بر روی تخت خواب در حالت نشسته تکیه بدهید و یک پشتی بزرگ زیر زانوی پای خود بگذارید. عضلات شکم خود را جمع کنید. پای خود را بالا برده و زانوی آن را صاف کنید و ۱۰ شماره نگهدارید. سپسبه آرامی پای خود را پایین بیاورید. این حرکت را ۶ تا ۸ بار برای ۳ بار در روز تکرار کنید.
راست کردن زانو
حرکت پا به پهلو: قبل از انجام این حرکت با جراح یا متخصص فیزیوتراپی خود صحبت کنید. برای انجام این حرکت بر روی پشت خود دراز کشیده و پای سالم خود را خم کنید. عضلات شکم خود را جمع کنید و در این حالت نگه دارید. پاشنه پای صاف خود را به پهلو حرکت دهید (در این حالت سر انگشتان پای شما باید به سمت سقف باشد). در حالتی که عضلات شکم جمع شده مجددا پا را به محل اول آن باز گردانید. این حرکت را ۶ تا ۸ بار برای ۳ مرتبه در روز تکرار کنید و حرکت را با پای مقابل انجام دهید.
حرکت پا به پهلو
حرکت کششی لگن: بر روی پشت خود دراز کشیده و هر دو زانوی خود را خم کنید. عضلات شکم خود را جمع کنید. از یک حوله برای کشیدن یکی از ران ها به سمت بالا استفاده کنید (زاویه کشیدن شما نباید بیشتر از ۹۰ درجه باشد) پای دیگر خود را بر روی تخت خواب تا زمانی صاف کنید که احساس کشیدگی در جلوی ران خود داشته باشید. دقت کنید که قسمت پایین تنه شما در هنگام انجام این حرکت خم نشود. پای صاف شده خود را به حالت خم برگردانید و پای کشیده شده خود را پایین ببرید. این وضعیت را برای ۳۰ ثانیه حفظ کنید و برای ۳ تا ۴ بار در روز تکرار کنید. این حرکت را با پای مقابل تکرار نمایید.
حرکت کششی لگن
حرکت کششی عضلات پشت پا:در حالت نشسته بر روی یک صندلی قرار گرفته و پشت، ران ها و پای خود را بر روی سطح محافظ قرار دهید. عضلات شکم خود را محکم کنید. پای خود را بالا بیاورید تا زانوی شما صاف شود. این حرکت را زمانی متوقف کنید که احساس کشیدگی در پشت ران داشته باشید (حتی اگر زانوی شما هنوز صاف نشده است). این وضعیت را برای ۳۰ ثانیه حفظ کنید و برای ۳ تا ۴ بار در روز تکرار نمایید. این حرکت را با پای مقابل تکرار کنید.
حرکت کششی عضلات پشت پا
حرکت کششی ماهیچه ساق پا: در حالت ایستاده کنار یک سطح محافظ قرار بگیرد و یک کتاب محکم با ضخامت ۷ تا ۸ سانتی متر زیر قسمت جلوی یکی از پاهای خود قرار دهید و پای دیگر را در کنار آن روی زمین بگذارید. عضلات باسن خود را محکم کرده و آزاد کنید . لگن خود را به سمت جلو به مقداری خم کنید که احساس کشیدگی در پشت ماهیچه ساق پا داشته باشید (در این حالت ممکن است شما احساس کشیدگی در جلوی ران خود نیز داشته باشید). این وضعیت را برای ۳۰ ثانیه حفظ کرده و برای ۳ تا ۴ بار در روز تکرار کنید. حرکت را با پای مقابل خود تکرار نمایید.
حرکت کششی ماهیچه ساق پا
حرکت بلند کردن لگن (پل زدن):بر روی پشت خود دراز کشیده و زانوهای خود را خم کنید. یک حوله بزرگ را لوله کرده و بین ران های خود قرار دهید و ران ها را به سمت یکدیگر فشار دهید (فقط از یک حوله مسطح زیر سر خود استفاده کنید و پشتی زیر سر خود نگذارید). عضلات شکم خود را جمع کنید. پایین تنه و ران های خود را از زمین بلند کرده و پشت خود را روز زمین نگه دارید. با حفظ فشار وارد شده به حوله به آرامی ران های خود را پایین بیاورید. این حرکت را ۸ تا ۱۵ بار در روز برای ۳ بار در یک هفته تکرار کنید.
پل زدن