پیچ خوردگی و رگ به رگ شدن مچ پا عارضه‌ای است که ناشی از آسیب نوارهای بافتی سفت به نام رباط یا لیگامان است که استخوان‌های پا و ساق پا را احاطه و به‌هم متصل کرده‌اند. این عارضه معمولا هنگامی که پا و یا مچ پا به طور ناگهانی و به طرز ناخوشایند می‌چرخد رخ می‌دهد. پیچ خوردن مچ پا ممکن است منجر به کشیدگی یا پاره شدن رباط‌هایی شود که استخوان‌های مچ پا و مفاصل را به هم متصل می‌کنند.
خوشبختانه تقریبا تمام پیچ خوردگی‌های مچ پا بدون جراحی قابل درمان هستند. حتی در صورتی که رباطی به طور کامل دچار پارگی شود، اگر در وضعیت ثابت و مناسبی قرار بگیرد بودن جراحی نیز قابل درمان است. انجام تمرینات ورزشی مناسب، توانبخشی، فیزیوتراپی و استفاده از کیسه یخ از روش‌های درمانی پیچ خوردگی و رگ‌به‌رگ شدن مچ پا هستند.
تمام رباط‌ها دارای طیف مشخصی از حرکات و مرزهایی هستند که به پایداری مفاصل کمک می‌کنند. هنگامی که رباط‌های اطراف مفاصل از مرز‌های مشخص خارج می‌شوند پیچ خوردگی پا اتفاق می‌افتد. اکثر پیچ خوردگی‌های مچ پا منجر به آسیب رباط های طرف بیرونی مچ پا می‌شود.
اگر دچار مشکل پیچ خوردگی مچ پا شدید حتما جهت معاینه به پزشک مراجعه کنید. متخصصین ما در کلینیک تخصصی طب فیزیکی دکتر فلاح بعد از معاینه و تعیین شدت آسیب پیچ خوردگی پا دوره درمانی مناسبی را به بیمار ارائه خواهند داد.
در کلینیک تخصصی طب فیزیکی دکتر فلاح از تکنیک‌های مختلف فیزیوتراپی برای پیچ خوردگی و رگ به رگ شد ن مچ و ورزش‌های مناسب طبق علائم و درد بیمار برای درمان استفاده می‌شود. شایان ذکر است که بهبود کامل این عارضه ممکن است چند هفته و یا چند ماه به‌طول انجامد.
دلایل
پیچ خوردن و یا غلتیدن ناگهانی پا موجب می‌شود مچ پا از وضعیت طبیعی خود خارج شده و عارضه‌ای به نام پیچ خوردگی مچ پا اتفاق افتد. در طی انجام فعالیت‌های بدنی مچ پا ممکن است در پی حرکت ناگهانی و غیرمنتظره به سمت داخل پیچ بخورد. این امر موجب کشیدگی و یا پارگی یک یا چند رباط اطراف مچ‌پا می‌شود. از علائم ناشی از پارگی رباط‌های مچ‌پا می‌توان به تورم و کبودی که ممکن است اطراف مچ پا مشاهده شود و همچنین احساس درد و ناراحتی خصوصا هنگامی که وزن بدن روی مچ آسیب دیده وارد می‌شود اشاره کرد. تاندون‌ها، غضروف و رگ‌های خونی نیز ممکن است در پی عارضه پیچ خوردگی مچ پا دچار آسیب شوند. پیچ خوردگی پا ممکن است در هر سنی و برای هرفردی اتفاق افتد. شرکت در فعالیت‌های ورزشی، راه رفتن روی سطح ناهموار و حتی پوشیدن کفش نامناسب ممکن است موجب رگ به رگ شدن و یا پیچ خوردن پا شوند.
نشانه های پیچ خوردگی مچ پا
- تورم
- حساسیت
- کبودی
- درد
- عدم تحمل وزن توسط مچ آسیب دیده
- تغییر رنگ پوست ناحیه آسیب دیده
- سفتی
تشخیص
پزشک با معاینه فیزیکی پای بیمار تشخیص می‌دهد که کدام رباط‌ها دچار پارگی شده‌اند. از طرفی حرکت دادن مفاصل مچ پای بیمار در جهات مختلف در ارزیابی دامنه حرکت مچ‌پا کمک فراوانی می‌کنند.
ممکن است جهت تایید شکستگی استخوان نیاز به آزمایش تصویربرداری با اشعه ایکس باشد. در صورتی که پزشک به مواردی چون ترک استخوان، آسیب جدی رباط‌ها و یا آسیب سطح مفاصل مچ پای بیمار مشکوک باشد ممکن است بیمار نیاز به ام آر ای داشته باشد.
از آن جایی که آزمایش ام آرای با استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی صورت می‌گیرد، تصاویری که از این طریق ارائه می شوند بسیار دقیق بوده و کمک شایانی به تشخیص پزشکی می‌کنند.
درمان پیچ خوردگی مچ پا
درمان اولیه
- استفاده از باندهای کشی مانند باند ACE به دور مچ پا
- استفاده از عصا درصورت لزوم
- فشرده سازی، باند و پوشش‌های ACE موجب تثبیت و حفظ ناحیه آسیب دیده می‌شوند.
- قرار دادن بالشت کوچک زیر پای آسیب دیده هنگام نشستن یا خوابیدن موجب کاهش تورم می‌شود.
- مصرف ایبوپروفن (ادویل) و یا استامینوفن (تیلنول) تاثیر فراوانی در کنترل درد و تورم دارند.
- استراحت کافی و عدم اعمال وزن روی مچ‌پای آسیب دیده.
بریس
پوشیدن بریس مچ پا کمک می‌کند تا رباط‌ها و مفصل در طول درمان در جای خود قرار بگیرند. از مزایای بریس مچ پا می‌توان به محدود شدن حرکت، حفظ مچ‌پا و کاهش درد اشاره کرد. ممکن است بیمار مجبور باشد به‌مدت ۲ تا ۶ هفته از قوزک بند استفاده کند.
یخ درمانی
قرار دادن کیسه یخ روی مچ‌پای آسیب دیده موجب کاهش تورم می‌شود. روز اول بهتر است ۳ تا ۴ بار در طول روز و هر بار به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه کیسه یخ را روی پای پیچ خورده قرار داده و روزهای بعد هر ۳ تا ۴ ساعت یک بار از کیسه یخ استفاده کرد.
آتل
استفاده از آتل به طور قابل توجهی مشکل پیچ خوردگی مچ‌پا را خیلی سریع بهبود می‌بخشد. از آن‌جایی که استفاده از آتل موجب بهبود پیچ خوردگی پا می‌شود، علائم عارضه را کاهش می‌دهد و کمک می‌کند بیمار عملکرد طبیعی بدن خود را بازیابد تاثیر به سزایی در درمان پیچ خوردگی‌های شدید مچ‌پا دارد.
تزریق پی آر پی
تزریق پی آر پی (PRP) یا به‌عبارتی پلاسمای غنی از پلاکت به درمان تاندون‌ها، رباط، غضروف، آسیب‌های استخوانی و آرتریت کمک شایانی می‌کند. تزریق پی آر پی اطراف پا و مچ پا انجام می‌شود و تاثیر چشمگیری در درمان آسیب‌های تاندون و رباط‌ها مانند پیچ‌خوردگی مچ پا، فاسیای کف پا، تاندون آشیل (زردپی قوزک پا) و آسیب‌های رباط مچ پا دارد.
اوزون درمانی
اوزون درمانی با ترمیم و بازسازی مفاصل، رباط و تاندون‌های ضعیف موجب تسکین درد در نواحی پا، زانو و مچ پا می‌شود.
ورزش
مراجعه منظم به پزشک و انجام کامل حرکات ورزشی تاثیر خوبی در تقویت مچ پا دارد. حرکات توانبخشی معمولا بسته به میزان پیچ خوردگی و رگ به رگ شدن مچ پا و نوع جراحی انجام شده ممکن است هفته‌ها و ماه ها به طول انجامد.
ماساژ درمانی
معمولا بعد از بهبود رباط آسیب دیده، بافت اسکار در پا مشاهده شود. نکته جالب ماساژ درمانی این است که این نوع روش درمانی از رشد بافت اسکار در طول دوره بهبود پیشگیری می‌کند. با ماساژ درمانی نه تنها مچ پا انعطاف‌پذیری خود را از دست نمی‌دهد بلکه خطر احتمال پیچ‌خوردگی مجدد پا کاهش می‌یابد.
شاک‌ویو تراپی
امروزه شاک ویو تراپی یا به عبارتی درمان شوک خارج از بدن درمان جایگزینی است که جهت بهبود بسیاری از اختلالات استخوانی و بافت نرم پا و مچ پا استفاده می‌شود. شاک ویو تراپی کمک شایانی به درمان بیماری مزمن تانودن آشیل دارد.
لیزردرمانی
لیزردرمانی در درمان انواع آسیب‌ها مانند پیچ‌خوردگی مچ پا و کاهش درد، اسپاسم عضلانی، تورم و تولید سلول تاثیر چشمگیری دارد.
ورزش
فشار دادن مچ پا به سمت پایین و داخل
مچ پای خود را مجاور یک شی قرار داده و به سمت پایین و داخل فشار دهید. وضعیت خود را در این حالت حفظ کرده و تا ۱۰ بشمارید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
فشار دادن مچ پا به سمت بالا و خارج
با فشار دادن مچ پا به سمت بالا و خارج، خود را در این وضعیت حفظ کرده و تا شماره ۱۰بشمارید. این حرکت را مانند حرکت قبل ۱۰ بار تکرار کنید.
فشار دادن مچ پا به سمت پایین در مقابل شی ثابت
مچ‌پای خود را مقابل یک شی ثابت قرار دهید، به سمت پایین فشار داده و تا ۱۰ شماره خود را در این حالت حفظ کنید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
بهتر است این حرکت را با نوارهای کشی انجام دهید. نوار کشی را به دور پای خود قرار دهید، انتهای نوار را در دست خود نگه دارید و تا جایی که می‌توانید مچ پای خود را به آرامی به سمت پایین فشار داده و سپس به حالت اول بازگردید.
پای خود را با طناب بکشید
طناب کشی را دور شی ثابتی بسته و پای خود را داخل آن قرار دهید. در حالی که پا به سمت پایین قرار دارد تا جایی‌که امکان دارد مچ‌پا را به سمت بالا بکشید. سپس به حالت اول بازگشته و این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
طناب کشی را دور شی ثابتی بسته و سپس به دور لبه خارجی پا بیندازید
با قرار دادن لبه خارجی پا به داخل طناب کشی خیلی آرام مچ پا را به سمت پایین و داخل حرکت دهید. بعد از وقفه کوتاه حرکت را ادامه دهید. توصیه می‌شود ۱۰ بار این حرکت را تکرار کنید.
طناب کشی را دور شی ثابتی ببندید، لبه داخلی پا را داخل طناب قرار داده و پا را در حالت آرام قرار دهید.
مچ پا را به سمت بالا و بیرون حرکت داده و دوباره به حالت اول بازگردید. این حرکت را نیز ۱۰ بار تکرار کنید.
پیشگیری
رعایت مواردی که در این قسمت معرفی می‌کنیم خطر پیچ‌خوردن مچ پا را کمتر می‌کند.
- پوشاندن مچ پای آسیب دیده با باندهای کشی طبی
- استفاده از قوزک بند درصورت لزوم
- انجام تمرینات تقویتی
- اجتناب از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند
- گرم‌کردن بدن قبل از ورزش
- پوشیدن کفش‌های مناسب و با کیفیت
- راه رفتن روی سطوح مناسب
- کاهش یا عدم انجام فعالیت‌هایی که موجب خستگی مفرط می‌شود.