کشیدگی رباط، کشیدگی ماهیچه‌ای یا عضلانی چیست؟ اگر کودک شما ناگهان هنگام راه رفتن شروع به لنگیدن کرد، آیا ممکن است جایی از بدنش دچار کشیدگی رباط یا ماهیچه‌ها شده باشد؟ در این مطلب می‌توانید پاسخ این سؤالات را پیدا کنید و با همه چیز در مورد تفاوت این دو عارضه، درمان و پیشگیری از بروز آن آشنا شوید.
کشیدگی رباط یا کشیدگی ماهیچه‌ای
برای کودکان خیلی کم‌سن و شیرخواران، اغلب کشیدگی رباط یا ماهیچه نادر است. اما احتمال وقوع این آسیب‌ها در حوالی شش سالگی، یعنی زمانی که کودک شروع به تحرک و فعالیت‌های بیشتر و برخی ورزش‌ها می‌کند بیشتر است. بروز این آسیب‌ها همچنین در کودکان بسیار فعال شایع‌تر هم هست.
برای مثال بچه‌ها ممکن است در حین بازی فوتبال، بسکتبال یا با پریدن از روی تاب، مچ پا یا زانویشان دچار کشیدگی شود یا به اصطلاح پیچ بخورد و اگر هنگام افتادن سعی کنند با تکیه دادن دستشان از شدت سقوط کم کنند، ممکن است مچ دست یا آرنجشان دچار پیچ‌خوردگی شود. استفاده‌ٔ مداوم از عضلاتی خاص مانند ساق پا هنگام دویدن یا عضلات پشت هنگام خم شدن روی دوچرخه نیز می‌تواند باعث ایجاد کشیدگی در این عضلات شود.
تفاوت کشیدگی رباط و کشیدگی ماهیچه‌ای
رباط، بافتی ارتجاعی است که استخوان‌ها را در محل مفصل به هم متصل می‌کند. کشیدگی رباط زمانی اتفاق می‌افتد که رباط بیش از حد کشیده یا پاره شود. مچ پا، زانوها، مچ دست و آرنج در برابر کشیدگی رباط آسب‌پذیرتر هستند، به خصوص هنگامی که به تندی پیچانده شده باشند. با این وجود، از آنجا که رباط‌های کودکان به طور معمول از استخوان‌ها و غضروف‌های اطرافشان قوی‌تر هستند، استخوان‌ها نسبت به رباط‌ها، احتمال بیشتری برای آسیب دیدن دارند.
کشیدگی ماهیچه‌ای زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات یا تاندون‌هایی که عضلات را به استخوان وصل می‌کنند، بیش از حد کشیده یا پاره شوند. کشیدگی‌های عضلانی می‌توانند به طور ناگهانی اتفاق بیفتند یا به مرور زمان ایجاد شوند. آنها می‌توانند در اثر استفاده‌ٔ بیش از حد و برای مثال، در ورزش یا فشار بیش از حد مانند برداشتن یک وزنه یا وسیله‌ای سنگین اتفاق بیفتند و ماهیچه‌های گردن، پشت، ران و ساق ماهیچه‌هایی هستند که بیشتر دچار کشیدگی می‌شوند.
علائم کشیدگی رباط و کشیدگی ماهیچه‌ای
هر دوی این آسیب‌ها باعث ایجاد درد می‌شود. کشیدگی رباط یا کشیدگی ماهیچه‌ای شدید بیشتر احتمال ایجاد درد فوری و تیزی خواهد داشت. یک کشیدگی ماهیچه‌ای خفیف ممکن است تا چند ساعت پس از آسیب دیدگی درد نداشته باشد. هم کشیدگی رباط و هم کشیدگی ماهیچه‌ای در صورت پارگی رگ‌های خونی می‌توانند باعث کبودی شوند.
احتمال بروز ورم در کشیدگی رباط بیشتر از کشیدگی ماهیچه‌ای یا عضلانی است، اما کشیدگی ماهیچه‌ای شدید نیز می‌تواند باعث ایجاد ورم شود. فرزند شما ممکن است نتواند وزن بدنش را روی آن بخش کشیده شده قرار دهد یا از آن استفاده کند. ممکن است در ناحیه‌ٔ آسیب‌دیده احساس گرمی یا قرمزی وجود داشته باشد.
درجات کشیدگی رباط
کشیدگی رباط با توجه به شدت آسیب‌دیدگی در سه درجه به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
درجه یک: کشیدگی خفیف که در آن رباط بیش از حد کشیده می‌شود. احتمالاً درد و کبودی جزئی با حساسیت به لمس وجود دارد اما مشکل زیادی در استفاده از آن قسمت بدن وجود ندارد.
درجه دو: شامل مقداری پارگی رباط است که منجر به درد متوسط می‌شود.
درجه سه: رباط کاملاً پاره می‌شود و منجر به درد شدید، ورم، کبودی و ناتوانی در استفاده از ناحیه‌ٔ آسیب‌دیده خواهد شد. اگر کشیدگی شدید باشد، ممکن است در حین پاره شدن رباط، صدای ترق یا صدایی شبیه پاره شدن بشنوید.
درجات کشیدگی ماهیچه‌ای
کشیدگی ماهیچه‌ای نیز مثل کشیدگی رباط با توجه به شدت آسیب‌دیدگی در سه درجه و به شکل زیر طبقه‌بندی می‌شود:
درجه یک: کشیدگی خفیفی که در آن برخی از فیبرهای عضلانی آسیب دیده است.
درجه دو: کشیدگی متوسط با آسیب عضلانی وسیع‌تر است.
درجه سه: بدترین نوع و با پارگی کامل عضله است. بهبود این نوع کشیدگی ماهیچه‌ای می‌تواند ماه‌ها طول بکشد.
زمان مراجعه به اورژانس یا پزشک
اگر فرزندتان درد شدیدی دارد یا قادر به انداختن وزن خود روی مفاصل یا اندام آسیب‌دیده نیست، او را به اورژانس ببرید، چون ممکن است دچار کشیدگی رباط یا شکستگی استخوان شدید شده باشد.
اگر فکر می‌کنید که جراحت خفیف‌تر است، مثلاً کشیدگی عضلانی است یا کشیدگی رباط خفیف، ابتدا با پزشک کودکتان تماس بگیرید. پزشک ممکن است بخواهد کودکتان را معاینه کند تا مطمئن شود که مورد شدیدی نیست و اگر تشخیص دهد که کشیدگی رباط یا عضله خفیف است، می‌تواند شما را راهنمایی کند که در خانه به آن رسیدگی کنید و گوش به زنگ علائم جدی‌تر باشید.
همچنین اگر فرزندتان می‌لنگد و به خاطر نمی‌آورید که صدمه دیده باشد یا اگر لنگیدن ناشی از یک جراحت بهبود نیافته است، باز هم با پزشک فرزندتان تماس بگیرید، چون هرچند غیرمحتمل است اما این امکان وجود دارد که عامل دیگری مانند آرتریت، نوعی بیماری سیستمیک یا مشکل لگن علت لنگیدن باشد. اما ببینیم در بیمارستان چه اتفاقی می‌افتد؟
تشخیص کشیدگی رباط و ماهیچه‌ای
برای به دست آوردن تصویری واضح از وضعیت بافت‌ها، استخوان‌ها و اعضای بدن کودکتان، ممکن است اسکن اشعهٔ ایکس، ام‌آر‌آی (MRI) یا سی‌تی‌اسکن انجام شود. در واقع پزشک باید مطمئن شود که استخوان‌های کودک نشکسته باشد.
برای بی‌حرکت نگه داشتن کشیدگی رباط، ممکن است از بانداژ کشی یا آتل (اسپلینت) روی مفصل استفاده شود. اگر آسیب‌دیدگی در مچ پا یا پا است، ممکن است به شما توصیه شود که نگذارید کودک وزنش را روی آن بیندازد تا فرصتی برای بهبود بیابد.
اگر فرزندتان به اندازهٔ کافی بزرگ باشد، ممکن است بتواند به منظور پرهیز از انداختن وزن خود روی آسیب‌دیدگی، از چوب زیربغل استفاده کند. همچنین اگر کشیدگی رباط واقعاً شدید باشد، ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد که این مورد کمی بعید است.
درمان کشیدگی رباط و کشیدگی ماهیچه‌ای
مهم است که به فرزندتان کمک کنید کشیدگی رباط یا عضلاتش بهبود یابد تا صدمات بیشتری احتمالاً درازمدت به مفصل‌هایش وارد نشود. برای مراقبت از این آسیب‌ها در کودک، بعد از مراجعه به پزشک، او ممکن است توصیه‌های زیر را به شما گوشزد کند:
- برای کاهش درد و ورم، استراحت، کمپرس یخ، فشرده‌سازی و بالا نگه داشتن عضو آسیب‌دیده را به یاد داشته باشید.
- ناحیه‌ٔ آسیب‌دیده را به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت تا حد امکان بی‌حرکت نگه دارید.
- هنگامی که فرزندتان نشسته یا دراز کشیده است، ناحیه را روی چند بالش قرار دهید تا بالاتر از سطح قلبش باشد.
- یک کمپرس سرد را مثل یک کیسه سبزی منجمد پیچیده در یک حوله را هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به ناحیه اعمال کنید.
- کیسه را حتماً در یک حوله بپیچید تا از پوست کودک محافظت شود.
- این کار را هرچه زودتر پس از آسیب‌دیدگی انجام دهید و به مدت یک یا دو روز، حداقل سه بار در روز تکرار کنید.
- وقتی روی ناحیه‌ٔ آسیب‌دیده کمپرس یخ نمی‌گذارید، پیچیدن آن با یک باند کشی باعث حفظ ثبات و کاهش ورم و ناراحتی می‌شود.
- باند را محکم ببندید اما نه تنگ، زیرا سفت بستن باعث قطع شدن گردش خون آن ناحیه خواهد شد.
- ممکن است یک یا دو هفته و برای آسیب جدی حتی بیشتر از این، طول بکشد تا درد و ورم فروکش کند. پس بعد از تأیید پزشک شاید بتوانید به کودکتان یک مسکن ضدالتهابی مانند ایبوپروفن بدهید.
- کودک می‌تواند فعالیت‌های خود را آهسته و تدریجی از سر بگیرد.
- او را ترغیب کنید که ابتدا مفصلش را حرکت دهد و در صورت بروز درد، دست نگه دارد.
- وقتی کودک بتواند ناحیه‌ٔ آسیب‌دیده را بدون درد حرکت دهد، اگر برای مدتی روی پایش راه نرفته باشد، باید عضلات اطراف محل آسیب را تقویت کند.
- یک فیزیوتراپیست می‌تواند به شما بگوید که کدام تمرینات برای این کار بهتر است.
- در دوران بعد از سانحه، اگر به نظر نمی‌رسد فرزندتان در حال بهبود باشد یا اگر دچار تب شد که ممکن است نشانهٔ عفونت باشد، لازم است با پزشکش تماس بگیرید.
همچنین به یاد داشته باشید که اگر یک بار مفصل یا عضله‌ٔ کودک دچار کشیدگی شده باشد، احتمال وقوع دوباره‌ٔ آن می‌تواند بیشتر باشد. کشیدگی، رباط ها را ضعیف می‌کند، بنابراین از جا خارج شدن مجدد مفصل راحت‌تر است و وقتی عضله‌ای کشیده شد، برای مدتی و تا زمانی که کاملاً بهبود یابد، ضعیف‌تر از حد معمول خواهد بود. اطمینان از اینکه کشیدگی رباط یا عضله به خوبی و به شکل مناسب بهبود می‌یابد، احتمال آسیب مجدد را کمتر می‌کند.
جلوگیری از کشیدگی رباط و ماهیچه‌ای
اگر فرزندتان هنوز یک کودک نوپاست، نیاز به نظارت مداوم دارد. برای مثال، برای کودکان نوپا بسیار آسان است که از جایی بالا بروند و از آن پایین بیفتند و آسیب ببینند. راهنمایی‌های زیر می‌تواند به شما کمک کند:
- بچه‌ها در هر سنی که باشند، لازم است ایمن بودن محل بازی آنها را برای جست‌وخیزهایشان بررسی کنید.
- در پارک‌ها یا خانه‌های بازی باید زیر تجهیزات بازی کفپوش مناسب وجود داشته باشد.
- هنگامی که کودکتان شروع به ورزش می‌کند، مطمئن شوید که کفش مناسب و وسایل محافظ پوشیده است.
- کفش‌های دویدن برای پیاده‌روی یا تنیس مناسب نیستند، زیرا بالشتک اضافی آنها باعث می‌شود لژ کفش کمی بلندتر و دارای ثبات کمتری باشد.
- برای پیاده‌روی، به کودکتان بوت یا پوتین‌هایی بپوشانید که بندشان برای محافظت از مچشان، بالاتر از مچ پا گره می‌خورد.
- اگر کودکتان به اسکیت یا اسنوبورد علاقه‌مند باشد، برای محافظت از مفاصل، پد محافظ مچ دست، آرنج و زانو به همراه کلاه ایمنی به او بپوشانید.
- گرم کردن بدن قبل از شروع ورزش، مثلاً با دو دقیقه دویدن آهسته می‌تواند مفید باشد.
- فعالیت هوازی سبک به معنای واقعی کلمه ماهیچه‌ها و رباط‌ها را گرم می‌کند و باعث می‌شود آنها انعطاف‌پذیرتر و کمتر مستعد پارگی باشند.
- همچنین برای کودکان بهتر است که در هفته، یک یا دو روز ورزش و تمرین نکنند تا به بدنشان اجازه‌ٔ استراحت و بهبود بدهند.
- صرف چند دقیقه برای انجام تمرینات کششی بعد از ورزش نیز مفید است. این کار انعطاف‌پذیری مفاصل و ماهیچه‌ها را که می‌توانند در اثر فشار زیاد سفت شوند، بهبود می‌بخشد.
- ورزش منظم در درازمدت می‌تواند به بچه‌ها کمک کند با تقویت ماهیچه‌ها، نرم نگه داشتن مفاصل و بهبود تعادل و هماهنگی از کشیدگی رباط‌ها و عضلات دور بمانند، بنابراین احتمال اینکه مچ پایشان را بپیچانند یا سقوط کنند کمتر است.
- اگر فرزند شما به تازگی ورزش جدیدی را آغاز کرده، بهتر است آهسته و به تدریج شروع کند و با افزایش قدرت و استقامتش، به مرور شدت ورزش را افزایش دهد.