آسیب‌های تاندون آشیل و یا پارگی تاندون مچ پا یک آسیب‌دیدگی دیرینه اما رایج در میان ورزشکاران حرفه‌ای و کسانی که به‌صورت تفریحی ورزش می‌کنند، است. در قدیم به دلیل دانش کم در این زمینه راه‌های درمانی بسیار محدود بوده است اما امروزه با پیشرفت تحقیقات و یافته‌های جدید، روش‌های درمانی جدیدی برای درمان این آسیب‌دیدگی پیدا شده است. تا قبل از این تصور می‌شد که پارگی تاندون آشیل همان ورم تاندون است اما تحقیقات ثابت کرده این آسیب‌دیدگی شامل تورم نمی‌شود و در حقیقت مجموعه‌ای از التهابات یا پارگی‌های میکروسکوپی است که باعث ضعیف شدن تاندون می‌شوند.
آسیب تاندون آشیل
- التهاب تاندون آشیل: التهاب تاندون آشیل زمانی اتفاق می‌افتد که تاندونی که ماهیچه‌ی ساق پا را به پاشنه‌ی پا متصل می‌کند به دلیل فعالیت بیش‌ازحد دردناک و ملتهب می‌شود.
- کشیدگی و رگ به رگ شدن تاندون آشیل: رگ به رگ شدن هنگامی رخ می‌دهد که تاندون کشیده و یا پاره شود و کشیدگی تاندون به آسیب دیدن ماهیچه و یا تاندون اطلاق می‌گردد.
- پارگی یا قطع شدن تاندون آشیل: اگر تاندون آشیل بیش از اندازه کشیده شود ممکن است به صورت کامل و یا در نقاطی پاره شود.
دلایل
تاندون مچ پا می‌تواند به دلایل زیادی آسیب ببیند که باعث وارد شدن فشار زیادی بر آشیل می‌شود. این دلایل می‌تواند شامل موارد زیر شود:
- افزایش ناگهانی میزان، شدت و زمان فعالیت
- کاهش زمان استراحت بین فعالیت‌ها
- پوشیدن کفش نامناسب
- کشیدگی شدید پشت پا (باعث بیشتر شدن فشار بر روی تاندون آشیل می‌شود)
- دویدن بر روی سطح سخت و ناهموار
- تغییر سطح زمین (فصلی)
- پایین بودن میزان انعطاف‌پذیری (ماهیچه ساق پا ضعیف و سفت)
- کاهش میران حرکت مفاصل (برای مثال قفل شدن مفصل زانو)
- مناسب نبودن زمان گرم کردن، حرکات کششی و آرام شدن
علائم
موارد زیر از علائم التهاب پاشنه آشیل هستند:
- درد در قسمت پشت و پاشنه‌ی پا مخصوصاً هنگامی‌که زانو کشیده می‌شود و یا فرد بر روی انگشتان خود می‌ایستد. زمانی که تاندون ملتهب می‌شود درد می‌تواند کم باشد و به‌تدریج شدید شود اما اگر تاندون پاره شود درد می‌تواند شدید و ناگهانی باشد و باعث ضعف شود.
- حساسیت
- تورم
- سفتی
- شنیدن صدای ضربه و شکستگی در طول دوران آسیب‌دیدگی
- مشکل بودن کشیدن پا و یا خم و راست کردن انگشتان در زمانی که تاندون به‌صورت کامل و یا قسمتی از آن پاره شده باشد.
روش‌های تشخیص
فیزیوتراپ شما در خصوص علائم پارگی تاندون از شما سوالاتی می‌پرسد و پا، زانو و پاشنه آشیلشما را معاینه می‌کنند. یک سری از تمرینات و حرکات به فیزیوتراپ نشان می‌دهد که شما چگونه می‌توانید پای خود را تکان دهید. ممکن است برای بررسی چگونگی حرکت پا ماهیچه‌یهای ساق پا را فشار دهد. همچنین ممکن است که از شما در خصوص سوابق پزشکی‌تان سؤال کند و بر طبق آن وجود بیماری‌های دیگر را رد کند. یک سونوگرافی و یا ام آر آی می‌تواند وجود هر گونه آسیب‌دیدگی در تاندون آشیل را تائید کند.
درمان
متد PRICE
روش‌های خوددرمانی برای درمان پارگی تاندون مچ پا معمولاً شامل مراقبت، استراحت، بستن پا، استفاده از یخ و بالا نگه‌داشتن پا می‌شود.
- مراقبت (Protect ): برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر از تاندون آشیل مراقبت کنید.
- استراحت (Rest ): به پا استراحت دهید. از انداختن وزن خود بر روی پای آسیب‌دیده خودداری کنید. ممکن است لازم شود از عصا استفاده کنید.
- یخ (Ice): از یخ برای کم کردن درد و التهابات استفاده کنید. متخصصان پیشنهاد می‌کنند هر ۳ تا ۴ ساعت یک‌بار برای مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه از کمپرس یخ استفاده کنید و این کار را به مدت ۲ تا ۳ روز و یا تا زمان بهبودی ادامه دهید.
- بستن (Compress): قسمت‌های پایین پا و مچ چا را به وسیله‌ی باندهای کشی ببندید تا از تورم آن جلوگیری کند.
- بالا نگه‌داشتن پا (Elevate): هنگامی‌که نشسته‌اید و یا خوابیده‌اید از یک بالش برای بالا نگه‌داشتن پای خود استفاده کنید.
آتل مخصوص تاندون آشیل
اگر در طول شب و هنگام خواب تاندون آشیل دچار گرفتگی و درد شود، پزشک برای ثابت نگه‌داشتن پا به حالت طبیعی (خم نشدن پا) به شما استفاده از آتل مخصوص شب را پیشنهاد می‌دهد.
استفاده از کفی کفش طبی
ممکن است در طول دوران بهبودی پزشک به شما استفاده از کفی‌های طبی کفش را پیشنهاد دهد. این کفی‌ها از تاندون پا در برابر کشیدگی محافظت می‌کنند.
دارو
از داروهای مسکن ضدالتهاب استفاده نمایید. داروهای مسکن بدون آستروئید مانند ایبوبروفن و یا آسپرین در کاهش میزان درد و التهابات مؤثر هستند.
تزریق کورتیکوستروئید
تزریق داروهای استروئیدی برای درمان برخی از آسیب‌دیدگی‌های تاندون رایج است. اگر استروئید به‌صورت مستقیم به تاندون تزریق شود خطر آسیب‌های بیشتر و یا حتی پارگی کامل تاندون به وجود می‌آید. راهکار دیگر تزریق استروئید به اطراف آشیل است.
تزریق خون و یا پلاسمای غنی از پلاکت
در تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) از خون خود شخص که فاکتورهای رشد آن غنی شده است استفاده می‌شود. این روش به تاندون کمک می‌کند تا سریع‌تر بهبود یابد. تزریق خون و یا PRP با سرعت بخشیدن به رشد سلول‌های ترمیمی به درمان فرد سرعت می‌بخشند. ممکن است متخصصان برای هدایت تزریقات از سونوگرافی استفاده نمایند.
تزریق اوزون
اوزون درمانی یک روش درمانی جدید است که در آن از اوزون پزشکی برای تحریک خوددرمانی در قسمت تاندون مچ پا استفاده می‌شود. اوزون با تحریک متابولیسم اکسیژن و تولید اکسیژن بیشتر در ناحیه‌ی مچ پا موجب سریع‌تر شدن روند خوددرمانی در بدن می‌شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی به بالا بردن استحکام تاندون مچ پا کمک می‌کند و همچنین در به دست آوردن دوباره قدرت تحرک و بهبود بخشیدن به آن مؤثر است. فیزیوتراپ شما ممکن است هرروز به شما تمریناتی دهد. این تمرینات ممکن است شامل تمرینات مخصوص طبی شود که به کاهش درد شما و بهتر کار کردن تاندون کمک می‌کند. همچنین فیزیوتراپ می‌تواند اشکالات ایستادن و راه رفتن شمارا اصلاح کند. این‌ها اشکالاتی هستند که ممکن است باعث کشیدگی تاندون و یا شدیدتر شدن آسیب‌دیدگی شوند. از فیزیوتراپی برای درمان کشیدگی و پارگی دیگر نواحی بدن ازجمله کشیدگی تاندون مچ دست نیز بهره گرفته می شود.
ماساژ اصطکاکی
در اینجا منظور از اصطکاک انتقال فشاری است که از طریق نوک انگشتان ایجاد می‌شود. از ماساژ اصطکاکی می‌توان در درمان تاندون‌ها استفاده کرد.
الکتروتراپی به‌وسیله تحریک اعصاب بدن از طریق پوست (TENS)
در الکتروتراپی به‌وسیله تحریک بدن برای درمان تاندون‌ها الکترودها به ناحیه‌ی اطراف تاندون که دردناک است متصل می‌شوند. الکترود از خود صدای کمی تولید می‌کنند که نشانه‌ی سیگنال‌های الکتریکی است که سیگنال‌های دردی را که از طرف تاندون منتشر می‌شوند را از بین می‌برد.
اولتراسوندتراپی
روش‌های درمان اولتراسوند به صورت رایج در درمان کشیدگی تاندون مچ پا و بهبودی آن و جلوگیری از رسوب کلسیم در تاندون استفاده می‌شود.
شاک‌ویو تراپی
در طول شاک ویو تراپی امواج صوتی خاصی از طریق پوست به تاندون آشیل منتقل می‌شوند. این روش درمانی معمولاً بی‌خطر است اما گاهی در افراد مسن ریسک پاره شدن تاندون وجود دارد.
لیزر درمانی سرد و یا کم‌توان
استفاده از لیزرهای کم‌توان در درمان آسیب‌های وارده به تاندون مؤثر است. انرژی لیزر یک فاکتور مؤثر در درمان کشیدگی تاندون مچ پا است. لیزر سرد در جلوگیری از التهاب و سرعت بخشیدن به ترمیم بافت تاندون مؤثر است. همچنین با کاهش درد توان‌بخشی را سرعت می‌بخشد و باعث می‌شود فرد زودتر به حالت عادی بازگردد و فعالیت داشته باشد.
سوزن خشک
یک سوزن باریک روند درمان را تحریک می‌کند و همچنین فشار بر روی تاندون را از بین می‌برد.
مغناطیس درمانی
مغناطیس درمانی با تحریک گردش خون و فراهم کردن مواد معدنی و اکسیژنی که برای درمان تاندون مورد نیاز است روند درمان را بهبود می‌بخشد.
تمرین‌هایی برای آسیب‌دیدگی تاندون
اگر پزشک شما انجام تمرینات کششی و تقویتی را به شما پیشنهاد کرد مطمئن شوید که همه‌ی آن‌ها را انجام می‌دهید.
- کشش عضله گاسترو به کمک پله
- کشش عضله سولئوس به کمک پله
- کشش عضله گاسترو به کمک دیوار
- کشش عضله سولئوس
- تمرینانت کششی به کمک استپ
