درد ساق پا معمولا در ارتباط با ورزش کردن ایجاد می شود. واژه ی درد ساق پا یا شین اسپلینت به درد موجود در طول لبه ی داخلی استخوان ساق پا (درشت نی) اشاره دارد.
درد ساق پا معمولا به دنبال فعالیت های بدنی ایجاد می شود و اغلب با دویدن همراه است. هر فعالیت شدید ورزشی می تواند باعث بروز درد عضلات ساق پا شود مخصوصا هنگامی که شما به تازگی یک برنامه ی تناسب اندام را آغاز کرده اید.
با به کارگیری اقدامات ساده می تواند درد استخوان ساق پا را بهبود بخشید. استراحت، کمپرس یخ و کشش، اغلب مفید هستند. مراقب باشید که در هنگام ورزش، بیش از حد از اندامتان کار نکشید تا از بروز دوباره ی این مشکل جلوگیری کنید.
درد ساق پا (سندرم استرس استخوان درشت نی)، التهاب عضلات، تاندون ها و بافت های استخوانی اطراف استخوان درشت نی می باشد. درد، معمولا در امتداد مرز درونی استخوان درشت نی، جایی که عضلات به استخوان می چسبند، ایجاد می شود.
در شکل زیر محل درد نشان داده شده است:
علت ها و دلایل
به طور کلی، درد ساق پا زمانی ایجاد می شود که از ماهیچه و بافت استخوان (ضریع استخوان) پا طی ورزش های مکرر بیش از حد کار کشیده شود.
درد ساق پا معمولا در اثر تغییر ناگهانی در فعالیت های بدنی ایجاد می شود. این تغییرات می تواند در افزایش تکرار دفعات انجام ورزش باشد، مثل افزایش تعداد روزهایی که در هفته ورزش می کنید، و یا تغییر در شدت و مدت آن باشد، مثل دویدن در مسافت طولانی و یا دویدن روی تپه.
سایر عواملی که در ایجاد درد ساق پا دخالت دارند، شامل موارد زیر هستند:
- داشتن کف پای صاف یا قوس غیر طبیعی
- ورزش کردن با کفش نامناسب
دونده ها در معرض بیشترین خطر بروز درد ساق پا قرار دارند. رقصنده ها و سربازان نیز دو گروه دیگر از افرادی هستند که به مراتب دچار این عارضه می شوند.
علائم و نشانه ها
رایج ترین علامت درد ساق پا، درد موجود در امتداد مرز استخوان درشت نی است. ممکن است در این ناحیه کمی ورم هم ایجاد شود.
درد ساق پا ممکن است:
- درد تیز و خنجری باشد و یا کند و ضرباندار
- قبل و بعد از ورزش ایجاد شود.
- با لمس ناحیه ی آسیب دیده، تشدید یابد.
تشخیص
پس از توضیح در مورد علائم بیماری و سوابق پزشکی، پزشک ساق پای شما را مورد معاینه قرار می دهد. تشخیص دقیق بسیار اهمیت دارد. گاهی اوقات ممکن است مشکلات دیگری وجود داشته باشد که می تواند بر بهبودی تاثیرگذار باشد.
پزشک ممکن است به منظور رد احتمال سایر بیماری های ساق پا، دستور عکسبرداری از آن ناحیه را بدهد. مشکلات زیادی از جمله شکستگی استرس، التهاب تاندون (تاندونیت) و سندرم کمپارتمان مزمن می توانند موجب درد ساق پا شوند.
شکستگی استرسی
چنانچه درد ساق پاس شما به درمان پاسخگو نیست، پزشک ممکن است بخواهد از عدم وجود شکستگی استرس اطمینان حاصل کند. شکستگی استرس، یک ترک کوچک است که در اثر فشار و کارکشیدن بیش از حد از استخوان درشت نی ایجاد می شود.
عکسبرداری هایی که تصویر آناتومی ساق پا را نشان می دهند، می تواندد به تشخیص عارضه کمک کنند. اسکن استخوان و MRI، اغلب وجود شکستگی استرس در استخوان درشت نی را نشان می دهند.
تاندونیت (التهاب تاندون)
تاندون ها، عضلات را به استخوان ها متصل می کنند. تاندونیت زمانی اتفاق می افتد که تاندون ها دچار التهاب شوند. این حالت مانند درد ساق پا دردناک است، مخصوصا اگر تاندون دچار پارگی موضعی شده باشد. با استفاده از عکسبرداری MRI می توان وجود تاندونیت را تشخیص داد.
سندرم کمپارتمان مزمن
این سندرم معمولا یک عارضه ی غیر رایج است که علایمی شبیه درد ساق پا ایجاد می کند. سندرم کمپارتمان عارضه ای دردناک است که زمانی که فشار بین عضلات به سطح خطرناکی می رسد، ایجاد می شود. این سندرم معمولا با ورزش کردن همراه است. معمولا با توقف فعالیت، درد به زودی برطرف می شود.
آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص این بیماری، شامل اندازه گیری فشار بین اجزای پا، قبل و بعد از ورزش می باشد.
روش های درمان
درمان بدون جراحی
استراحت: به دلیل این که درد ساق پا معمولا در اثر کار کشیدن بیش از حد از این اندام ایجاد می شود، روش درمانی استاندارد، شامل چندین هفته استراحت و عدم انجام فعالیتی است که باعث ایجاد درد شده است. می تواند در طول زمان بهبودی، ورزش های هوازی سبک، مثل شنا، دوچرخه ی ثابت و استفاده از دستگاه الپتیکال را جایگزین کرد.
مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب:داروهایی مثل ایبوپروفن، آسپیرین و ناپروکسین درد و ورم را کاهش می دهند.
کمپرس یخ: از بسته های یخ، چندین بار در روز و هر بار 20 دقیقه استفاده کنید. یخ را به طور مستقیم بر روی پوست قرار ندهید.
ساق بند طبی:استفاده از ساق بند طبی می تواند از ورم بیشتر جلوگیری کند.
تمرینات انعطاف پذیری:کشش عضلات پا باعث می شود در ساق پا احساس بهتری داشته باشید.
کفش مناسب:استفاده از کفش مناسب با زیرسازی خوب در طول فعالیت های روزانه به کاهش فشار وارد بر ساق پا کمک می کند.
ارتز: افرادی که به صافی کف پا و مشکلات مکرر درد ساق پا دچار هستند، می توانند از ارتز استفاده کنند. با قرار دادن ارتز در کفش، می توان به قرارگیری صحیح و ثبات مچ و کف پا در کفش کمک کرد و در نتیجه فشار وارد بر ساق پا را کاهش داد. ارتز را می توانید خودتان خریداری کنید و یا آن را مخصوص پای خودتان سفارش دهید.
استفاده از نوار درمانی کشی یا کینزیوتیپ: با استفاده از این نوار قبل از دویدن، می توان فشار وارد بر ساق پا را کاهش داد و جریان خون را از طریق گرما و فشار، افزایش داد. این نوار همچنین موجب حفاظت عضلات می شود.
اولتراسوند، تکنیک gratson و تحریک الکتریکی: با اسفاده از اولتراسوند و حرکت دادن آن به آرامی بر روی ناحیه ی ملتهب، جریان خون در نواحی عمقی ساق پا افزایش می یابد. تکنیک gratson عضلات گرفته را شل می کند و به گردش بهتر خون کمک می کند.
علاوه بر این، برخی افراد از روش تحریک الکتریکی عضله استفاده می کنند. با استفاده از پالس های نور، می توان عضلات ساق پا را شل کرد و گردش خون را افزایش داد و همچنین باعث کاهش درد ساق پا شد. از تحریک الکتریکی عضله همچنین می توان برای تمرینات استقامتی هنگام جراحت استفاده کرد.
بازگشت به ورزش:درد ساق پا معمولا با استراحت و انجام روش های درمانی ساده که در بالا توضیح داده شد، بهبود می یابد. قبل از بازگشت به فعالیت های ورزشی، باید به مدت حداقل 2 هفته هیچ دردی نداشته باشید. به خاطر داشته باشید که با بازگشت به فعالیت های ورزشی، فعالیت شما از لحاظ شدت در سطح پایین تری باشد. دفعات انجام حرکات ورزشی و مدت زمان انجام آن ها نباید مانند قبل باشد.
قبل از ورزش، حتما ابتدا بدنتان را گرم کنید و حرکات کششی انجام دهید. تمرینات را به آرامی افزایش دهید. اگر درد شما دوباره شروع شد، بلافاصله ورزش را متوقف کنید. از کمپرس یخ استفاده کنید و یک تا دو روز استراحت کنید. دوباره فعالیت ورزشی را با شدت کمتر شروع کنید. نسبت به قبل شدت تمرینات را با سرعت کمتری افزایش دهید.
عمل جراحی
تعداد بسیار اندکی از افراد برای درمان درد ساق پا به عمل جراحی نیاز خواهند داشت. عمل جراحی در موارد بسیار شدیدی که به درمان های بدون عمل جراحی پاسخ نمی دهد، انجام می شود. با این حال، معلوم نیست که عمل جراحی چقدر موثر باشد.
پیشگیری
- از کفش های مناسب استفاده کنید.
- اطمینان حاصل کنید که کفی های کفشتان جذب کننده ی ضربه هستند. اگر کف پایتان صاف است، استفاده از کفی مناسب، ضروری است.
- از راه رفتن بر روی سطوح ناهموار و دامنه های پرشیب خودداری کنید.
- شدت انجام حرکات ورزشی را به آرامی افزایش دهید.
- قبل از ورزش، حتما گرم کنید.
میتوانید هر زمانی انجام این تمرینات را شروع کنید:
- کشیدن حوله: بر روی یک سطح صاف و سفت بنشینید و پای آسیب دیده را در جلوی خودتان صاف کنید. یک حوله را دور انگشتان پایتان بپیچید و در حالی که پایتان راست است، حوله را به سمت خود بکشید. به مدت 15 تا 30 ثانیه این حالت را حفظ کنید، سپس استراحت کنید. این حرکت را 3 بار تکرار کنید.
- کشش ساق پا در حالت ایستاده: به سمت دیوار بایستید و دستانتان را در امتداد چشم ها روی دیوار بگذارید. پای آسیب دیده را در عقب قرار دهید، به طوری که پاشنه ی پا روی زمین باشد. پای دیگر را در جلو قرار دهید به طوری که زانو خم شود. پای پشتی را به آرامی به داخل بیاورید. به آرامی به دیوار تکیه کنید تا جایی که احساس کشش در عضله ی پشت ساق پا ایجاد شود. این کشش را به مدت 15 تا 30 ثانیه نگه دارید. سپس به حالت ایستاده ی قبلی بازگردید. این تمرین را چندین بار در روز و هر بار 3 مرتبه تکرار کنید.
- کشش کمپارتمان جلویی: در کنار دیوار یا صندلی به بغل بایستید در حالی که پای آسیب دیده نسبت به دیوار یا صندلی دورتر باشد. یک دست را برای تعادل به دیوار یا صندلی بگیرید. زانوی پای آسیب دیده را خم کنید و و جلوی پا را با دست بگیرید. جلوی پا را به سمت پاشنه ی پا خم کنید. باید در جلوی ساق پا احساس کشش کنید. به مدت 15 تا 30 ثانیه در این حالت بمانید. این حرکت را 3 بار تکرار کنید.
- دورس فلکشن مقاوتی مچ پا: در یک انتهای طناب الاستیک، گره بزنید و آن را به دیوار ببندید. به انتهای دیگر طناب، یک حلقه وصل کنید و پای سمت آسیب دیده را از داخل حلقه رد کنید. به سمت در بنشینید در حالی که پای آسیب دیده روبروی شما قرار دارد. پا را به سمت مخالف در حرکت دهید تا جایی که در طناب کشش ایجاد شود. در حالتی که پای شما راست است، با کشیدن طناب، قسمت بالای کف پا را به سمت بدن خود بکشید. به آرامی به حالت قبل بازگردید. 2 ست 15 تایی از این حرکت انجام دهید.
- دامنه ی حرکتی مچ پا: در حالی که پاهایتان راست است و زانوهایتان به سمت سقف است، بنشینید یا دراز بکشید. انگشتان پای آسیب دیده را به سمت بینی تان خم کنید و سپس به سمت عکس خم کنید. سپس انگشتان پا را به سمت پای دیگر خم کنید و سپس به سمت عکس خم کنید. در نهایت، قسمت بالای کف پا را به طور دورانی بچرخانید. تنها کف پا و مچ پا را حرکت دهید. پایتان را حرکت ندهید. در هر جهت این حرکت را 10 بار تکرار کنید.
- بالا آوردن پاشنه ی پا: پشت یک صندلی یا میز بایستید. در حالی هر دو کف پا بر روی زمین قرار دارد. از صندلی یا میز به عنوان محافظ استفاده کنید و بر روی انگشتان پا بلند شوید. به مدت 5 ثانیه در این حالت بمانید. سپس بدون گرفتن محافظ، به آرامی پایین بیایید. ( اگر نیاز به گرفتن محافظ دارید، اشکالی ندارد) وقتی درد این ورزش کمتر شد، این حرکت را سعی کنید بر روی یک پا (پای آسیب دیده) انجام دهید. این حرکت را 15 بار تکرار کنید. 2 ست 15 تایی انجام دهید. بین ست ها، 30 ثانیه استراحت کنید.