قفل کردن زانو به مواقعی اطلاق می‌گردد که زانو در یک حالت گیر کرده باشد و فرد قادر به خم و راست کردن زانو نباشد. این قفل کردن ممکن است واقعی یا کاذب باشد.
عارضه‌ها و مشکلات زانو همیشه برای بزرگسالان یا سالخوردگان اتفاق نمی‌افتند. در واقع، برخی عارضه‌ها بیشتر برای کودکان و نوجوانان رخ می‌دهند. برخی از این بیماران جوان دچار شلی زانو و برخی دیگر دچار قفلشدگی زانو می‌شوند. سن یا نوع آسیب زانو هر چه که باشد، بررسی سوابق پزشکی و انجام یک معاینه فیزیکی بسیار ضروری است. بنابراین، برای یافتن علت اصلی مشکل زانویتان باید به یک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. در صورت نیاز به مشاوره یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره‌های 07132340917–09170024615 تماس حاصل فرمایید.
قفل کردن واقعی زانو
آناتومی زانو به گونه‌ای است که حرکاتی مانند خم و راست شدن و کمی چرخیدن داشته باشد. اگر چیزی داخل زانو گیر کند، منجر به توقف در این حرکات می‌گردد که معمولا باعث محدودیت در صاف کردن زانو می‌شود.
دو علت اصلی قفل کردن واقعی زانو
- پارگی مینیسک: مینیسک یک بافت فیبری محکم ولی نسبتاً نرم دارد که مانند بالشت فشارهای ناشی از حرکات را روی غضروف مفصلی کاهش می‌دهد. علاوه بر آن موجب ثبات نسبی زانو نیز می‌گردد. در صورت پارگی مینیسک، قسمت پاره شده ممکن است بین مفصل زانو گیر کند و مانع از حرکات شود، که در این نوع پارگی قسمتی از مینیسک از محل خود جدا شده و مانند دسته سطل در وسط مفصل قرار می‌گیرد. در صورتی که پارگی حاد باشد و زمان زیادی از آن نگذشته باشد، تا میزان قابل توجهی این پارگی قابل ترمیم است. در غیر این صورت قسمت پاره شده جهت برگرداندن حرکات زانو و آسیب کمتر به غضروف مفصلی، باید خارج شود.
درمان پارگی‌های مینیسک در قسمت مربوطه به صورت مفصل‌تری توضیح داده شده است.
- جسم آزاد یا Loose body: Loose body منشاءهای مختلفی دارد:
- جداشدگی یک قطعه از غضروف یا استخوان داخل مفصل در اثر ضربه
- جداشدگی یک قطعه از برجستگی‌های ناشی از آرتروز که به استئوفیت موسوم هستند نیز ممکن است منجر به قفلشدگی زانو شود.
- جدا شدن یک قطعه استخوانی غضروفی از داخل مفصل زانو بدون ضربه که به آن استئوکندریت دیسکان گفته می‌شود.
- یک قطعه آزاد شده از پارگی مینیسک می‌باشد که این قطعه نیز مانند یک جسم آزاد عمل کرده و بین غضروف‌ها گیر کرده و مانع از انجام حرکات زانو می‌شود.
قفلشدگی کاذب
اگر به اندازه کافی درد شدید باشد یا موجب تورم شدیدی شده باشد می‌تواند مانع از حرکات زانو گردد که این درد زیاد با ایجاد اسپاسم عضلات باعث محدودیت حرکات زانو می‌شود. این اسپاسم به دلیل مکانیسم دفاعی است که بدن به دلیل جلوگیری از آسیب بیشتر هنگام درد و مشکل زانو ایجاد می‌کند. تفاوت اصلی قفلشدگی کاذب با قفل کردن یا قفلشدگی واقعی این است که در این نوع قفلشدگی، هیچ چیزی داخل زانو گیر نکرده است و تفاوت دیگر این است که در قفل کردن یا قفلشدگی واقعی، زانو قادر به صاف شدن نیست ولی در قفلشدگی کاذب، زانو نه صاف و نه خم می‌گردد.
علل شایع قفلشدگی کاذب
- تورم و افزایش مایع داخل مفصلی زانو که منجر به اشکال در خم و صاف شدن زانو می‌گردد.
- التهاب زانو به علت درد موجب کاهش حرکات زانو می‌گردد. شایع‌ترین علت‌های آن بیماری روماتیسم و نقرس است.
- اختلال در مسیر حرکت کشکک نیز ممکن است منجر به قفل‌کرد‌گی کاذب زانو شود که به آن maltracking کشکک گفته می‌شود.
- آسیب‌ها نیز به دلیل اسپاسم یا گرفتگی عضلات و همچنین صدمه به عناصر داخلی زانو ممکن است منجر به قفلشدگی کاذب زانو شود.
درمان
برای درمان قفل کردن زانو اگر قطعه‌ای داخل زانو گیر کرده است باید توسط آرتروسکوپی این قطعه خارج گردد و اگر این گیرکردگی ناشی از پارگی دسته سطلی مینیسک باشد و زمان زیادی از آن نگذشته باشد و بافت مینیسک سالم مانده باشد مینیسک پاره شده را باید ترمیم نمود.
در موارد قفلشدگی کاذب کاهش درد به بهبود قفلشدگی کمک می‌کند که با توجه به بررسی پزشک جراح زانو و انجام اقدامات، علت آن تشخیص داده شده و مشکل برطرف می‌گردد. درمان قفل شدن زانو اولیه استفاده از درمان با یخ، استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهابی و بی‌حرکتی زانو است.